Moerasspirea (Filipendula ulmaria L. Maxim.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Rozenfamilie (Rosaceae)……. Zelfde familie als “Vrouwenmantel”
Algemeen in Europa – veengrond, greppels, waterkant, nat loofbos –
Bloeitijd : juni-juli –
Hoogte 50-150cm.
Bloeiwijze: roomwitte pluim èn bladeren geveerd.
Opgaande Stengel is hoekig gegroefd en bovenaan rood aangelopen.
Bladeren bestaan uit 2 tot 5 paar gezaagde blaadjes met een groot 3 tot 5-lobbig eindblaadjes en kleine blaadjes tussen de grotere. Onderaan groen of witviltig.
Vruchten zijn bolvormige hauwtjes op lange stelen.
Eetbaarheid
Werd vanwege de etherische olie in dranken verwerkt, zoals de bierachtige mede (gegiste honingdrank).
Bloemen kunnen worden gebruikt in een siroop voor verkoelende dranken en vruchtensalades, de bladeren om smaak te geven aan conserven.
De bloemen hebben een zoete amandelgeur. De wortel kan gegeten worden als schorseneren, de jonge scheuten als asperges.
Volksgeneeskunde
Kruid van Saturnus.
Was een van de drie heilige planten van de Keltische druïden. In 1893 werd ontdekt dat de bloemhoofden salicylzuur bevatten. Moerasspirea is minder agressief voor de maagwand dan aspirine
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
a) Welke indicaties: verkoudheid, nier- en blaasziekten, gewrichtspijn reumatische klachten, wondheling, maagpijn, spijsverteringsproblemen, diarree, tegen cellulitis en obesitas.
b) Welke delen van de plant in welke vorm: flores, herba, radix. Tinctuur, infuus of decoct (voor uitwendig adstringerend gebruik) of poederextract.
c) Contra-indicaties: mogelijke interactive met bloedverdunnende medicijnen. Het kan door zijn diuretisch effect ook de elektrolytenbalans veranderen : dus voorzichtig bij medicijnen tegen hartritmestoornissen, kaliumdrijvende en –sparende diuretica.
Moerasdroogbloem (Gnaphalium uliginosum L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Behoort tot de asteraceae (composieten) is eenjarig, de hele plant is grijswit viltig aan beide kanten van het blad. Wordt tot 20 cm hoog. Bladeren verspreid, de bovenste bladeren zijn lang net onder de bloemhoofdjes zittend.
De gelige bloemetjes staan in dichte kluwen. Houdt van vochtige tot natte omgewerkte bodems.
Eetbaarheid
Geen betrouwbare informatie over te vinden in de literatuur
Volksgeneeskunde
Euraziatische geneeskrachtige plant die geleidelijk zijn belang verloor tot bijna vergeten. Populair vanwege de deugden tegen angina.
Adstringerend, antiseptisch en diuretisch belangrijkste functie was om aandoeningen aan de luchtwegen te behandelen. Voornamelijk door aanwezigheid van tanninen en etherische olien
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Geen betrouwbare en relevante informatie over te vinden .
Kruipbrem (Genista pilosa L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Groenblijvende dwergstruik tot 30cm hoog.
Licht opstijgende stengel zonder doorns. Bladeren: langwerpig, eivormig tot 1 cm zijn aan de onderkant behaard.
Bloeit van april tot juli met gele bloemen. Bloeiwijze is dan in tros. Latere bloem (nazomer) komt ook voor met 1 of 2 bij elkaar in de bladoksel. Vlag en kiel zijn even lang. Kroonbladen en kelk zijn behaard.
Vooral op droge, voedselarme zandgrond in heidevelden en bermen
Plant staat op rode lijst als kwetsbaar.
Familie van de Vlinderbloemigen of Fabaceae
Eetbaarheid
Giftig
Volksgeneeskunde
Giftig en geen nuttig gebruik terug te vinden
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Evenals andere bremsoorten is deze ook giftig (☠)
Bijkomende weetjes
Andere Genista
Stekelbrem - Genista anglica (bloeit van april tot juni) en wordt ongeveer 50cm hoog
Verfbrem – Genista tinctorial (bloeit van juni tot aug) wordt ongeveer 80 cm hoog
Gewone brem (Cystisus scoparius of Sarothamnus scoparius) kan tot 2 m hoog worden, zeer algemeen en bloeit in mei- juni.
Kruipend zenegroen (Ajuga reptans L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Heeft bovengrondse uitlopers en vermeerdert zich via deze uitlopers.
Vierkante Stengel, grote wortelbladeren, naar boven toe, kleine spatelvormige stengelbladeren.
Bloemen in schijnkransen boven elkaar in de oksels waar de kleine, soms roodbruine bladeren zitten. Elke krans bevat ongeveer 6 bloemen, dicht opéén als een aar, kroon blauw of roodachtig, soms wit.
Vrij algemeen in Europa in grasland, wegkanten, loofbos, waterkanten enz.
Fam: Lipbloemenfamilie of Lamiaceae
Inhoudsstoffen (herba): looistoffen, saponinen, glycosiden, enz.
Er bestaat ook harig zenegroen (Ajuga genevensis) die geen uitlopers heeft, sterk behaard is en fel donkerblauwe bloemen heeft.
Eetbaarheid
Bladeren hebben bittere, krachtige smaak en kunnen van maart tot juli gegeten worden. Best met mate eten gezien de sterke smaak.
Bloemen smaken bitterzoet en zijn eetbare decoratie.
Volksgeneeskunde
Vanwege hoge gehalte aan looistoffen vooral een adstingerende werking. Vroeger als middel tegen ontstekingen in mond- en keelholte en bij spijsverterings –en galklachten. Zou ook een detox-werking hebben. Oud gebruik als wondgenezend middel.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Infuus van zenegroen heeft een ontstekingsremmend werking. Wordt vooral gebruikt bij mond- en keelaandoeningen, Ook bij hoest eventueel te gebruiken.
Uitwendig als omslag om kneuzingen te verlichten en bij wonden om zijn adstringerende, bloedstelpende en ontstekingsremmende werking.
Kruldistel (Carduus crispus L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Met zijn overdaad aan stekels is de kruldistel geen geliefde plant.
Hij wordt 0,30 tot 1,3 m groot en is vooral terug te vinden in ruderaal gebied.
Stekelige stengel, bovenaan vertakt.
Krullende, gekroeste bladeren (dus niet mooi vlak) zijn typisch voor deze distel. Bladvorm is langwerpig, ingesneden, getand en bezet met stekels. Blad is aan de onderzijde (iets) spinnenwebachtig, viltig behaard.
Bloeit van juli tot september, uitsluitend roodpaarse buisbloemen. De bloemhoofdjes zitten aan de top van de stengel met 3 tot 5 bij elkaar. Eivormig omwindsel met stekels.
Glanzende zaden met vruchtpluis.
Inhoudsstoffen: flavonoiden, coumarine, isoquinolinalkaloïde (crispine), beta-sitosterol enz.
Familie: composieten of Asteraceae. Distels zijn stekelige planten die behoren tot het geslacht Carduus, met stekelige bladeren, bloemenhoofjes (meestal rood tot paars) en puntige omwindselbladeren.
De kruldistel is een twee -of meerjarige plant (eerste jaar een rozet), te vinden op voedselrijke braakliggende terreinen, ruigten. Komt al duizenden jaren in onze contreien voor.
Eetbaarheid
Lijkt op eerste zicht niet eetbaar, maar schijn bedriegt. Malse bladeren en jonge stengels zijn in het voorjaar eetbaar mits het verwijderen van de stekels (dit kan je best doen met een schaar). Je kan ze rauw eten of als als groente bereiden. De smaak doet aan witte kool denken.
De zaden bevatten een goede olie (uitpersen)
In de herfst en de winter van het eerste levensjaar kan je de zachte wortel als heerlijke groente bereiden: rauw of als bakgroente. Je kan de wortel ook vermalen tot meel.
Volksgeneeskunde
Weinig medicinaal gebruik gekend in Europa. In de traditionele Chinese geneeskunde werd de wortel gebruikt als kalmerend en pijnstillend middel
Bepaalde inhoudsstoffen waaronder crispine B zouden anti-kanker eigenschappen hebben, maar hierover is weinig info terug te vinden.
In tegenstelling tot de mensen zijn sommige dieren (vogels, insecten) vaak verzot op distels. De distelvink dankt zijn naam aan de distels en de rups van de distelvlinder voedt zich met distelbladeren, eens volwassen staat de nectar van de bloemen op de menu.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Weinig tot geen info terug te vinden over gebruik in onze plantengeneeskunde.
Bijkomende weetjes
Een woordje Latijn: Carduus betekent distel. Distel is een oude term en stond vroeger voor ‘prikkel’. Crispus betekent gekroesd.
(Wilde) Lijsterbes (Sorbus aucuparia L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo:
Lijsterbes is een struik of kleine boom die wel 10 – 15 m hoog kan worden. Deze plant behoort tot de rozenfamilie (rosaceae) en bloeit in de maanden april en mei. De bessen verschijnen van augustus tot oktober. Is in vrijwel heel Europa te vinden, vaak in bossen en houtwallen. Deze plant is vaak aangeplant in parken en tuinen en trekt veel vogels aan. De samengestelde bladeren zijn geveerd. De 11 tot 15 getande deelblaadjes hebben een behaarde onderzijde, zijn langwerpig tot lancetvormig en ongelijk gezaagd. De bloemen worden tuilen waarvan de bloemkroon wit is. De vruchten zijn eerst geel, maar worden tamelijk plotseling oranje- tot scharlakenrood.
Inhoudsstoffen: citroen -en appelzuur, (para)sorbinezuur, looistoffen, sorbiet, veel vit C, pectine enz.
Er zijn ook varianten zoals de zoete lijsterbes ( var. moravica) waarbij de bessen minder bitter smaken, de Sorbus domestica L. enz.
Eetbaarheid
Rauw zijn de bessen wel erg bitter en bevatten sorbinezuur. Om alle problemen te vermijden (niet rauw eten) moeten deze bessen gekookt worden waardoor deze stof verdwijnt. Het eten van verse bessen kan kan leiden tot overgeven of diarree.
Volksgeneeskunde
De bessen werden in het verleden gebruikt door vogelvangers. Een andere oude toepassing is als varkensvoer. Karel de Grote stimuleerde de nieuwe aanplant van de lijsterbes, die in zijn tijd al dienst deed als geneesmiddel tegen longziekten, verstopping en scheurbuik. (Lijsterbes bevat veel vit C). Als de bessen gekookt zijn, en het parasorbine eruit is, overheerst de stoppende werking door de looistoffen en de pectine.
Vroegere grondstof voor de winning van ‘sorbitol’.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Voor welke indicaties kan de lijsterbes gebruikt worden? De bessen bevatten veel vitamine C. Je kunt een moes van lijsterbessen inzetten bij nierstenen, aambeien en bij reuma. Ze reguleren darmen en helpen bij constipatie alsmede diarree. Verder zijn ze heilzaam bij ontstekingen aan de bovenste luchtwegen en met name bij heesheid. De bladeren hebben de zelfde werking als de bessen. Om deze te gebruiken moeten ze gedroogd worden waarvan dan thee getrokken wordt. Van de bloesem van de lijsterbes kan ook thee getrokken worden. Deze thee vergemakkelijkt de ademhaling bij luchtweg-problemen.
Welke delen van de plant kunnen in welke vorm gebruikt worden? De bessen, de bladeren en de bloemen (zie “welke indicaties” voor meer uitleg)
Zijn er mogelijke contra-indicaties bekend? Niet gebruiken als u een verhoogde zuurtegraad van de maag heeft, bij maagzweren, als u zwanger bent, tromboflebitis hebt of er gevoelig aan bent en een verhoogde coagulatie (stolling) van het bloed hebt.
Bijkomende info/weetjes
De lijsterbes werd gezien als een magische boom en beschermde tegen alle kwaad :
De staf van druïdes en wichelroedes werden meestal van lijsterbeshout gemaakt.
In huizen beschermde het tegen onweer en op graven tegen spoken. Ook het vee werd beschermd door twijgen aan de stallen te hangen. Op schepen werd lijsterbes meegenomen om stormen te voorkomen.
De bessen kunnen geroosterd dienst doen als koffievervanger. In Oostenrijk bestaat een heldere lijsterbes “schnaps” die de naam “vogelbier” gekregen heeft.
Lijsterbesspirea (Sorbaria sorbifolia (L.) A. Braun)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Voorkomen: Tuinstruik uit Noord-Azië, soms verwilderd, op enkele plaatsen inburgerend. Deze struik is sterk, groeit goed op elke grondsoort en heeft weinig onderhoud nodig. We treffen hem hierdoor ook regelmatig aan in het openbaar groen.
Botanie: Opvallende bruine bast.
De twijgen zijn licht behaard en het blad is geveerd.
De bladrand dubbel gezaagd en de onderkant van het blad is kaal.
De bloeiperiode is van juni tot en met augustus met prachtige witte lange piramidale pluimen.
De bloemen hebben vijf witte kroonbladeren. Ze hebben een groot aantal meeldraden die 2x zo lang als de kroonbladeren kunnen worden. De nectariën liggen op de komvormige bloembodem. De stampers (5 in getal) staan los van elkaar.
Heeft een kokervrucht en kan wel tot 2 meter hoog worden.
Wordt vooral bezocht door honingbijen, wilde solitaire bijen, hommels, vlinders, …
Familie: behoort tot de Rozenfamilie (Rosaceae)
Inhoudstoffen: geen studie over bestaande.
Eetbaarheid
Niet eetbaar.
Volksgeneeskunde
Geen info over terug te vinden.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Geen toepassing in de huidige planten-geneeskunde.
Bijkomende weetjes
De bloeiende bloemen zouden vroeger gediend hebben in bruidstules of boeketten.
Look-zonder-look (Alliaria petiolata (M.Bieb.) Cavara & Grande)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo :
Behoort tot de familie van de kruisbloemige. De naam petiolata betekent “met een steel” en Alliaria van allium: look
De hartvormige bladen ruiken bij kneuzing naar look.
De vrucht is een hauw.
De stengel is rechtopstaand en onvertakt.
Inhoudsstoffen: saponinen, knoflookolie, etherische olie, mosterdglycosiden, vitaminen en mineralen en meer.
Voorkomen: in onze streken vrij algemeen voorkomend. Houdt van humusrijke, beschaduwde losse grond in parken, loofbossen en hagen.
Eetbaarheid :
Bladeren van april tot voor de bloem in bloei komt anders worden ze te bitter. Je kan ze rauw eten of mee vermengen in salades (niet overdrijven). Pesto is pas de volgende dag lekker. Warm worden de bladeren snel te bitter. De bloemen eerder als decoratie bijvoorbeeld op tomaten. De wortel is ook eetbaar.
Volksgeneeskunde :
Bij slijmvliesontsteking van de luchtwegen, astma en als gorgelmiddel.
Ingezet bij worminfecties. Ondersteunt de spijsvertering.
Werkt urinedrijvend, bloedzuiverend.
Uitwendige brijomslagen worden gebruikt bij etterende wonden en insectenbeten.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde :
Indicaties: ingezet bij verkoudheden, reumatische aandoeningen, jicht en slecht helende wonden.
Bijkomende info/weetjes
Oudste, bekendste kruid ter wereld tot 6000 jaar voor onze jaartelling al aanwijzingen over gevonden.
Luzerne (Medicago sativa L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Klaverplant met diepe wortels wat hem goed bestand maakt tegen droogte.
Verspreid blad, 3-tallig lang, slank blad met getande bladtop.
Lichtroze tot donkerpaarse bloemen in losse trossen die bloeien van juni tot juli.
Vrucht: spiraalvormige gewonden peul.
Inhoudsstoffen: Coumarine, tal van vitaminen en mineralen, hoog gehalte aan proteïnen, enzyme, fyto-oestrogenen, chlorofyl, enz.
Familie: Fabaceae of vlinderbloemenfamilie.
Vaak terug te vinden op akkers, braakliggend terrein en in bermen.
Eetbaarheid
Bij ons vooral bekend van de gekiemde zaden, beter bekend als alfalfa. Dit gezondheidsvoedsel kan je rauw gebruiken als decoratie voor een gerecht of in een salade. Maar ook de verse plant en de zaden hebben een hoge voedingswaarde en werken vitaliserend. De bloemen kunnen eveneens rauw gegeten worden. Heeft in vergelijking met de andere klaversoorten de meest straffe smaak. De zaden zijn ware voedselbronnen, je kan ze vermalen tot meel, rauw eten of in de winter gebruiken als kiemgroente.
Luzerne is een oud cultuurgewas dat als voedzaam veevoer geteeld werd.
Volksgeneeskunde
Eeuwenoud gebruik als geneeskrachtig voedselgewas. Ook in andere culturen terug te vinden. In de Ayurveda al eeuwen een medicijn voor vochtophoping en artritis. De indianen verwerkten de zaden tot meel.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Volgens het Groot handboek geneeskrachtige planten van Geert Verhelst heeft dit versterkende gezondheidsvoedsel ook heel wat gezondheidsbevorderende voordelen zoals:
Bloedstelpend, bloedverdunnend, bevordert de bloedaanmaak
Door de fyto-oestrogeren regulerend op de vrouwelijke hormonale balans
Bloedsuikerverlagend
Cholesterolverlagend, voorkomt aanéén klitten van bloedplaatjes en verstevigt de vaatwand (rutine) waardoor het preventief ingezet kan worden tegen atherosclerose.
Weerstandsverhogend (door oa cholofyl)
Mild vochtafdrijvend en mild bloedzuiverend (door oa chlorofyl) waardoor ontzurend en preventief bij reumatische aandoeningen. Werkt ook tegen oedemen.
Kan gebruikt worden bij slechte eetlust, moeilijke spijsvertering, beschermt maag- en darmslijmvlies ( vit U), beschermt lever.
Over het algemeen een vrij veilige plant. Best niet gebruiken bij zwangere vrouwen, Altijd voorzichtig zijn bij stoornissen in de bloedstolling of een voorgeschiedenis van bloedingen, diabetes, personen met een auto-immuunaandoening zoals reumatoïde artritis enz. In deze situaties altijd in overleg met een dokter. Mogelijke interacties met geneesmiddelen die bloedverdunnend, bloedsuikerverlagend, cholesterolverlagend, vochtafdrijvend werken. In deze situaties altijd in overleg met een arts.
Vanwege het bloedverdunnend effect niet gebruiken de laaste 14 dagen voor een operatieve of tandheelkundige ingreep.
Bijkomende weetjes
Medicago sativa is oorspronkelijk een plant afkomstig uit Perzië. Hij komt bij ons intussen algemeen voor. In het bronzen tijdperk werd in Iran alfalfa gekweekt omdat het paarden sneller maakte.
De niervormige zaadjes verwijzen in de signatuurleer naar een werking voor de nieren.
Niet aleen een rijk voedselgewas, ook een bodemverbeteraar doordat de wortels stikstof uit de lucht binden.
Maarts Viooltje (Viola odorato L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Liefelijk klein viooltje dat vroeg in het voorjaar bloeit met paarse bloemen.
Overblijvende plant met licht behaarde stengel en hart-tot niervormige blaadjes. Steunblaadjes ook aanwezig.
Violetkleurige kroonbladen, zelden wit of roze, tweezijdig symmetrisch.
Bij alle violetsoorten is het onderste kroonblad verlengd (gespoord) en wordt spoor genoemd. Bij het maarts viooltje is het spoor recht.
Typische zoete geur.
Algemeen voorkomend in graslanden, bosranden. Het viooltjesgeslacht is uitgebreid en telt zo’n 400 à 500 soorten. In onze streken komen ook voor: het gemakkelijk herkenbaar driekleurig viooltje (Viola Tricolor), het akkerviooltje (Viola arvensis) met geel bloempje. Het bleeksporig bosviooltje (Viola Riviana) met bleekgele tot witte spoor. Deze laatste lijkt op het maarts viooltje en bloeit enkele weken later.
Inhoudsstoffen (wortel): saponinen, flavonoïden, fenylglycosiden, e.o enz
Familie: violaceae
Eetbaarheid
Viooltjes zijn eetbaar. Het is vooral het Maarts Viooltje dat geliefd is in de keuken als lekker ruikende smaakmaker. Het driekleurig viooltje smaakt zelfs iets onaangenaams. Kies voor wilde variëteiten en niet de verhandelde viooltjes. Gebruiken in likeur, wijn, siroop. De eetbare bloemetjes kunnen een (vruchten)salade of een drankje versieren. Je kan er decoratieve ijsblokjes van maken, een siroop, of versuikeren als decoratie bij bijvoorbeeld taarten.
Volksgeneeskunde
Viooltjes werden in de geschiedenis als één van de eerste voorjaarsbloemen ook beschouwd als bijzonder geneeskrachtig. Het werd reeds gebruikt bij de Grieken door o.a. Hippocrates. Tal van vioolrecepten zijn heel oud: gesuikerde viool, vioolstroop enz. Door haar zoete, verleidelijke geur en blauwe kleur had het Maarts viooltje ook een symbolische waarde in de loop van de geschiedenis zoals trouw, duurzaamheid, zuiverheid, nederigheid enz. Het maakte ook vaak deel uit van rituelen en feesten. Ten tijde van Napoleon was het Viooltje het embleem van de keizerlijke Napoleaonistische partij. In de volksgeneeskunde werd het Maarts Viooltje gebruikt als een erg populaire volksremedie ‘Violaet’ of ‘Violate’ door de vioolbloemen met heet water te overgieten en ze na een nacht trekken op te warmen met suiker. Die stroop werd gebruikt bij mondspruw of als laxeer- en slijmoplossend middel. Ook bekend is de viooltjesolie waarbij de blauwe kroonblaadjes van het Maarts Viooltje werden gemacereerd in olie en gebruikt werden als heilzame viooltjesolie. Reeds in de 13de eeuw reeds beschreven door Jacob van Maerlant tegen hoofdzweren.
Ook vroeger gekend in de parfumindustrie en cosmetica. In Engeland waren viooltjeswater en andere bereidingen populair en kende een hoogtepunt tijdens de regering van Koningin Victoria (1837-1901). De verbouw in de parfumindustrie liep terug toen de geur in de 20ste eeuw gesynthetiseerd kon worden.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Tegen welke indicaties wordt deze plant gebruikt: lage dosis Etherische olie – Viola odorata – blad verkregen na oplosextractie van het blad (opbrengst 0,1%). Deze e.o heeft een donkerbruin/groene kleur met een intense middennoot geur. Vaak in parfums gebruikt. De olie is mild pijnverdovend, ontstekingsremmend, stimuleert de bloesomloop, antireumatisch, slijmoplossend. Het kan gebruikt worden in een geurlampje, op de huid bij de probleemhuid en ter stimulering van de bloedsomloop.
Welke delen van de plant worden in welke vorm gebruikt: vooral de radix omwille van zijn slijmoplossende werking op de luchtwegen (door de saponinen) bij bronchitis, (kink)hoest, keelontsteking enz.
De bloemen van het maarts viooltje zouden minder expectorerend werken dan de wortel maar hebben ook een milde verzachtende werking op de slijmvliezen.
Zijn er bekende contra-indicaties: er zijn geen toxische nevenwerkingen gekend, bij hoge dosis kan echter braken en diarhee ontstaan door alkaloïde (sporen van odoratine aanwezig).
Bijkomende weetjes
Met de geur van viooltjes is wel iets vreemd. Zodra je de geur ontdekt, verdwijnt ze. Vermoedelijk is de aanwezigheid van ionon hiervoor verantwoordelijk. Deze stof verlamt de geurharen in het neusslijmvlies zodat de geur niet meer geroken wordt. Neem je afstand en ruik je opnieuw, dan is de geur terug.
Madeliefje (Bellis perennis L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
De soort behoort tot de composieten familie (asteraceae) en komt van oorsprong alleen voor in Europa en Zuidwest-Azië op zonnige, zelden licht beschaduwde plaatsen zoals grasvelden, bermen, dijken, tussen straatstenen op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke grond.
Eetbaarheid:
Alles is eetbaar. Bloempjes en blaadjes zijn eetbaar en hebben een kruidig, nootachtige, iets bittere smaak. Bloemetjes zijn prachtig als garnering van een slaatje, in een ijsblokje en passen eveneens bij warme gerechten. Bloemknopjes inmaken als kappertjes is ook een topper.
Blaadjes kunnen rauw gegeten worden (doen aan veldsla denken), maar ook bereid als groente.
De minuscule zaadjes kan je roosteren of rauw eten of gebruiken als kiemgroente in het voorjaar.
Grote hoeveelh kunnen maag-darmstoornissen (lichte symptomen) !!!
Volksgeneeskunde
In de Middeleeuwen (rond de 15de eeuw) werd het madeliefje al gebruikt tegen vermoeide ledematen, kropgezwellen, pijnlijke heupen, overtollig vocht, wonden, verminderde eetlust, …
Ook gekend als kinderkruid.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Tegen welke indicaties kan het madeliefje gebruikt worden? Te gebruiken bij luchtwegontstekingen. Mild expectorerend. Volgens sommige auteurs ook te gebruiken bij oedemen, zwakke nierfunctie, reuma, jicht en als algemeen tonicum.
Uitwendig zou het madeliefje gebruikt kunnen worden tegen blauwe plekken, bloeduitstortingen, ontstekingen, … een beetje de milde ‘arnica’ van de lage landen.
Welk deel van de plant in welke vorm gebruiken? Het bloeiend kruid als thee, vers kruid en als sap…
Zijn er contra-indicaties bekend? Veilig te gebruiken.
Bijkomende info/weetjes
Een wonder geschiedt, wanneer men (half) gesloten madeliefjes in warme soep strooit, gaan deze door de warmte weer helemaal open alsof ze opnieuw bloeien. Een streling voor het oog.
Margriet (Leucanthemum vulgare Lamk.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
De Margriet is een vaste plant uit de composietenfamilie (asteraceae). De hoofdbloei valt rond juni. De plant heeft een bloemhoofdje met een geel hart, bestaande uit buisbloemen dat wordt omkranst door witte straalbloemen. De stengels zijn meestal niet of weinig vertakt. De wortelstok is meestal gedrongen en vertakt en het aantal bladeren is variabel; Men kan ze vinden in graslanden die gemaaid worden, zoals bermen en hooilanden. Ze groeit op zandgronden waar vaak leem onder vermengt zit.
Inhoudsstoffen: looistoffen, etherische olie en meer.
Naast de gewone margriet is er ook de kleine margriet (Leucanthemum paludosum (Poir.) Bonnet & Barratte, meer een tuin- plantsoenplant met o.a een kleiner bloemhoofdje.
Eetbaarheid
De witgele bloemen doen het goed in salades en smaken als courgetteschil. Bloemscheuten als groente. Het jonge blad kan zo mee onder de salade of bereiden als groente. De bloemknopjes kunnen ingelegd worden in azijn als kappertjes. De wortel (najaar) kan als kook- en bakgroente dienst doen en heeft een raapachtige smaak.
Volksgeneeskunde
In de middeleeuwen gebruikte men de Margriet in diverse vormen zoals oliën, zalven, pasta’s en siropen. Dit werd zowel in- als uitwendig gebruikt voor verwondingen.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Wordt in de plantengeneeskunde amper gebruikt.
Bijkomende info/weetjes
Margrieten worden instinctief gegeten door paarden, schapen en geiten die dan op hun beurt voor de zaadverspreiding zorgen. Koeien en varkens mijden de plant.
De bloemen van madeliefjes zien er hetzelfde uit als die van de margrieten: een geel hart met witte straalbloemen. Om ze écht goed uit elkaar te kennen moet je beide planten vergelijken: madeliefjes zijn véél kleiner en hebben geen bladeren aan de stengel.
De benaming Margriet zou vanuit de oude Grieken afstammen die ze de naam “Margharitas” gaven wat in hun taal “parel” betekende.
Mariadistel (Silybum marianum L., Gaertn.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Eénjarige of tweejarige hoge distelplant. Ook vaak Carduus marianus L. genoemd.
Donkergroene, wit geaderde en gevlekte bladeren met stekels aan de rand.
Paarse distelbloemen, alleen buisbloemen in alleenstaand bloemhoofd van 4 tot 8 cm. Bloeit van juli tot augustus. Buitenste omwindselbladeren met sterke, teruggebogen doornen.
Inhoudsstoffen: flavonoïden, flavanolignanen (onder andere silymarine), sterolen, etherische olie, bitterstoffen, enz.
Familie: Composieten of Asteraceae
Van oorsprong uit Europa en nadien in andere landen uitgezet. Soms verwilderd langs wegen, velden. Vaak als sierplant.
Eetbaarheid
Werd vroeger ook gekweekt als groente. De wortel gekookt als schorseneren. De jonge bladeren, zonder doornen, gekookt als spinazie.
De stelen als asperges, en de gekookte bloemhoofden zoals artisjok. De geroosterde zaden als koffiesurrogaat. Zaden zijn moeilijk te verwijderen.
Volksgeneeskunde
Kruid dat van oudsher bekend staat voor zijn stimulerende werking op de galsecretie en leverbeschermend. Vroeger dacht men ook dat mariadistel de melkproductie van zogende moeders verbeterde. In 1954 aangetoond dat de silymarine in Mariadistel een gunstige werking op de lever heeft. Sinds 1970 een sterk onderzochte medicinale plant.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
De zaden zonder de pappus of vruchtpluis.
Het geïsoleerde silymarine is een beschermende stof voor de lever.
Stimuleert de werking van de lever en bevordert vorming nieuwe levercellen. Daardoor een belangrijk middel bij allerlei leveraandoeningen, leverschade en het voorkomen van leverschade. Is ook galvormend en galdrijvend, verlaagt bloedvetten, heeft een gunstige invloed op vena porta, etc.
Silymarine is moeilijk te extraheren met keuken -en huismiddelen. Infusen werken niet en voor een tinctuur moet je percentage erg hoog zijn (tot 80%). Daarom zijn er speciale farmaceutische technieken nodig om een tinctuur van mariadistel met aanwezigheid van silymarine te verkrijgen.
Bijkomende weetjes
Volgens de legend zou deze plant verwijzen naar de maagd Maria. Enkele melkdruppels uit de borst van Maria zouden op de bladeren gevallen zijn die sindsdien witte vlekken vertonen.
(Uitstaande) Melde (Atriplex patula L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
30 tot 80 cm hoge rijkelijk vertakte plant van de meldefamilie. Dit is een uitgebreide familie die wel plusminus 200 soorten telt die erg op elkaar gelijken. Het zijn éénjarige kruiden of lage heesters, vaak melig behaard, erg gelijkend op ganzevoetfamilie maar de bloemen zijn eenslachtig en de vrucht wordt omsloten door 2 kleine rechtopstaande steelblaadjes.
Bij de melde komen volgende courant voor: gewone zoutmelde, gesteelde zoutmelde, tuinmelde, gelobde melde, strandmelde, spiesmelde, gesteelde spiesmelde, uitstaande melde...
De tuinmelde (atriplex hortensis) wordt ook wel rode spinazie genoemd (bladeren soms sterk purperbruin) en wordt als spinazie bereid.
Bij de uitstaande melde (atriplex patula) is het onderste blad ruitvormig met een duidelijke herkenbare tand, bovenste bladeren zijn lancet tot spiesvormig.
Bloemen: okselstandig bijéén of lange aren.
Vrucht omsloten door ruitvormige steelblaadjes.
De spiesmelde (Atriplex hastata L.) gelijkt sterk op de uitstaande melde maar de onderste bladeren zijn driehoekig met kleine tandjes
Inhoudsstoffen: voor inhoudsstoffen wordt in de literatuur verwezen naar melganzevoet. De meldesoorten bevatten veel mineralen, vitaminen. Ook de zaden bevatten veel minerale stoffen en vitamine B.
Familie: Amarantfamilie of amaranthaceae (Heukels flora) in sommige literatuur ook tot de Ganzevoetfamilie of Chenopodiaceae gerekend.
Voorkomen: akkers, wegen, tuinen, algemeen in België en Nederland.
Eetbaarheid
Jonge bladeren en zijstengels kan je van april tot juni rauw of gestoomd eten en doen aan spinazie denken.
Bloemen en bloemknoppen (van juli tot aug) rauw of toevoegen aan een bereiding (bijvoorbeeld aan platte kaas).
Ook het zaad (sept tot okt) is (rauw) eetbaar en kan je vermalen tot meel en eventueel mengen met andere granen.
Volksgeneeskunde
Het gebruik van melde en de ganzevoetfamilie als groente is een erg oud gebruik. Terug te vinden bij de Romeinen.
Dodoens gebruikte de zaden voor de lever en tegen geelzucht en erkende ook de voedzaamheid van de meldesoorten.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Wordt niet als geneeskrachtige plant gebruikt. Maar is erg voedzaam en bevat zeker heel wat geneeskrachtige inhoudsstoffen. Je kan ook altijd een thee maken van de bladeren, bloemen of zaad
Bijkomende weetjes:
De door ons gekende groenten zoals spinazie en snijbiet zijn nauwe verwanten van de ganzevoet- en meldesoorten.
(Middelste) Teunisbloem (Oenothera biennis L.)
(Middelste) Teunisbloem (Oenothera biennis L.)
Relevante planteninfo
Winterharde, tweejarige plant met opgaande stengel tot 1 m hoogte. De planten die bij ons groeien zijn verwilderde exoten. Inheemse plant die oorspronkelijk uit Noord -en Midden Amerika stamt. Er zijn een paar honderd soorten die in de 17 de eeuw in Europa kwamen.
Grote gele bloemen 4 -tallig. Geurende bloemen gaan ‘s avonds open en zijn een paradijs voor nachtvlinders.
Bloeiperiode van juni tot oktober
Dikke penwortel en een rozet van wortelbladeren.
Ovale, lancetvormige bladeren, meestal fijn getand
Doosvrucht.
Inhoudsstoffen: de olie in de zaden bevat vooral onverzadigde (essentiële) vetzuren linolzuur LA en gammalinoleenzuur GLA. Het gehalte aan gammalinoleenzuur kan tot 14% bedragen.
Familie: Teunisbloemfamilie of Onagraceae (die een 100 tal soorten bevat)
Groeit op arme, zanderige grond. Vrij algemeen in onze streken.
Eetbaarheid
Alle delen van de plant zijn eetbaar, zelfs de bloemknoppen.
Wortel heeft iets weg van zoete pastinaak. Kan rauw gegeten worden maar kan ook gekookt worden.
Bladeren zijn eetbaar als de plant nog niet bloeit. Je kan ze in een salade verwerken.
Bloemen smaken zoet. Er kan een gele verfstof uit de bloemen gemaakt worden.
Kleine zaden zijn eetbaar, je kan ze roosteren in een droge koekenpan.
Zaden en dan vooral de koudgeperste olie uit de zaden zijn erg voedzaam. Olie kost veel omdat de zaden handmatig geoogst worden
Volksgeneeskunde
Oorspronkelijk een plant in Noord -en Midden-Amerika waar de Indianen geneeskundige recepten maakten om lichte verwondingen te genezen en papjes voor huidaandoeningen. Sinds Culpeper, een Engelse arts in de 17de eeuw de geneeskundige werking had beschreven werd het gebruikt bij huiduitslag en bij milt en leverproblemen en zou de plant urine-uitdrijvend zijn De medicinale werking van de olie kent men pas sinds de jaren ‘80.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Vooral de (koudgeperste) olie uit de zaden en de zaden zelf.
De olie bevordert vrouwelijk hormonaal evenwicht.
Licht diuretisch.
Cosmetica: de olie uit het zaad remt ontstekingen en is een topper voor de huid (regelt voeding, elasticiteit, talgproductie enz) Kan zowel inwendig als uitwendig gebruikt worden
Kan ook ingezet worden ter preventive van atherosclore en van hart -en vaatziekten
Stimuleert en regelt het immuunsysteem
Preparaten met teunisbloemolie zijn bedoeld voor langdurig gebruik en effect pas na 4 tot 12 weken. Let op teunisbloemolie oxideert snel.
Geen beperkingen of contra-indicaties gekend.
Bijkomende weetjes
De bloemen gaan hoogzomer tegen 21 u ‘s avonds schoksgewijs open. Circa een halfuur later beginnen ze een zoete geur te verspreiden. In de loop van de volgende ochtend zijn ze uitgebloeid. Waardeplant voor heel wat nachtvlinders. Wordt in Amerika om deze reden ook wel nachtwilg genoemd.
Moederkruid (Tanacetum parthenium (L.) Schultz Bip.)
Moederkruid (Tanacetum parthenium (L.) Schultz Bip.)
Relevante planteninfo
Plant met sterke geur. Geveerde bladeren, lijkt op peterselie
Magrietachtige bloemen van juni tot sept. Bloemenhoofdjes 1,5 tot 2,5 cm breed, witte lintbloemen, buisbloemen zijn geel.
Oorspronkelijk Zuid-Oost Europa, nu meer verspreid langs wegkanten, ruderaal gebied en in tuinen als sierplant gekweekt, winterharde plant.
Inhoudsstoffen: bitterstoffen, etherische olie, flavonoïden, enz.
Familie van de: Asteraceae - composieten-familie.
Eetbaarheid
Culinair geen succes. Bladeren worden soms als toekruid gebruikt, het blad heeft een bittere smaak.
Bitter blad wordt ook gebruikt als aroma voor aperitieven en digestieven.
Volksgeneeskunde
In de volksgeneeskunde gebruikt bij menstruatiepijnen, klachten over spijsvertering, hoofdpijn.
De naam Moederkruid zou wijzen naar gebruik bij bevallingen.
Werd vroeger in het kraambed gebruikt omwille van weeënstimulerend effect en stimuleerde herstel na de bevalling.
Werd in de 18de eeuw gebruikt om de gevolgen van opiumgebruik te bestrijden.
Ook uitwendig via omslagen voor kneuzingen en zwellingen.
Werd ook aangeplant om insecten te weren of in zakjes in de kleerkast tegen de motten.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Vooral de jonge bladeren, minder de bloeiende toppen.
Ontstekingswerend, anti-allergisch, bloedverdunnend, krampwerend op de gladde spieren van de vaatwanden en vasodilaterend en pijnstillend. Hierdoor wordt het vooral gebruikt ter preventie van migraine en hoofdpijn. Bij Inname gedurende langere tijd zou de aanvallen in intensiteit en frequentie afnemen.
Thee, tinctuur.
UItwendig bij kneuzingen, en zwellingen. Werkt ook insectenwerend.
!Bevat bitterstof parthenolide (vooral in bloeiende toppen, minder de bladeren) die gemakkelijk verdwijnt indien de bewaring (droog- koel en donker )niet goed gebeurd.
Contra-indicaties: niet geven aan zwangere vrouwen en tijdens de borstvoeding. Ook niet aan kinderen.
Heeft ook een bloedverdunnend effect dus opletten in combinatie met andere planten of medicijnen die bloedverdunnend werken.
Er zijn ook mogelijke nevenwerkingen zoals buikpijn, winderigheid, beïnvloeding menstruele cyclus, mogelijk verhoogde bloedingneiging en meer.
Moerasandoorn (Stachys palustris L.)
Moerasandoorn (Stachys palustris L.)
Relevante planteninfo
Van de Lipbloemenfamilie (Lamiaceae).
Zwak aromatisch ten opzichte van de Bosandoorn, bladeren zijn langwerpig tot lancetvorming. Bloemen zijn paars. Bloeit van juli tot augustus. Komt voor op vochtige standplaatsen.
Eetbaarheid
Van September tot in de winter kun je de zachte eerstejaarswortels koken of bakken. Nog voor de bloei (april, juni) – kan je de te schillen, mals-zachte stengeltoppen, de malse bladeren en de jonge scheuten een verfijnde groente op. Basis-smaak van de plant doet denken aan paddenstoelen en olijfolie.
Volksgeneeskunde
De Andoorn-familie werd in de volksgeneeskunde gebruikt bij asthmatische en bronchiale problemen (werkt op de slijmvliezen). Helpt de lever bij geelzucht – hierdoor werd het sap van de ganse plant geperst. Goed voor verslapte mensen met chronische eczeem– en ideaal als reinigende voorjaarskuur.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Tegen welke indicaties kan deze plant gebruikt worden? Werkt als nervinum (angst, nerveuze spanning, zwakke zenuwen, zenuw-hoofdpijn,…). Verder zou de plant als tonicum en stomachicum werken. Samentrekkende werking op slijmvliezen in mond – keel-holte en darmen (cfr. Volksgeneeskunde) Uitwendig kan de plant gebruikt worden (door samentrekkende werking) op onstekende en slecht genezende wonden).
Welk deel van welke plant wordt gebruikt in welke vorm? Infuus van de hele plant 3 maal per dag van 1 a 2 theelepels – of 2 a 6ml tinctuur 3 maal per dag (1:5 in 40%)
Zijn er bekende contra-indicaties? Er zouden geen toxische bijwerkingen gekend zijn bij therapeutische dosis.
Kruidvlier (Sambucus ebulus L.)
Kruidvlier (Sambucus ebulus L.)
Relevante planteninfo
Meerjarige plant, anders dan gewone vlier, deze plant is meer een struik, met onaangename geur.
De rechte stengel wordt zo een 150 cm tot maximum 2 meter hoog
Blad tegenoverstaand, geveerd met 7 tot 9 even grote, smalle gezaagde veren. Als je het blad afscheurt van de tak komt er een onaangename geur vrij.
Bloesem wit, met rode helmknoppen, eindstandig in vlakke tuilen ongeveer 10 cm doorsnede. Bloesemt in juli, en draagt vrucht in september - oktober.
Inhoudsstoffen: bessen bevatten giftige bitterstoffen, blauwzuurglycosiden enz.
Familie: Caprifoliaceae (kamperfoeliefamilie), in sommige literatuur ook bij de Adoxaceae (Muskuskruidfamilie) gerekend.
Voorkeur voor vochtige leem -en kleigrond, bermen, bosjes. Komt veel voor in Frankrijk, zeldzaam in onze streken. Volgens Flora Heukels op Rode lijst van bedreigde plant.
Eetbaarheid
Giftig!! Bessen kunnen sterke irritatie van het maag-darmkanaal veroorzaken, evenals braken en hevige diarree. Paar bessen eten zou dit nog niet veroorzaken, maar voorzichtigheid is toch geboden. Verwarmen van de bessen zou een deel van de gifstoffen verwijderen. In Engeland wordt soms om soep extra te kruiden 2 bessen aan de soep toegevoegd. Wikipedia vermeldt dat de bessen oneetbaar zijn.
Volksgeneeskunde
Er is een vroeger gebruik om de bessen tot een moes te verwerken als sterk purgeermiddel (ontlastingsstimulerend, om het lichaam te reinigen). Enkele koffielepels van deze moes (wat overeenkomt met ongeveer 2 tot 3 bessen) is al genoeg om dit effect te veroorzaken.
Wortel werd vroeger gebruikt (oogsten november tot december) , gedroogd en tot een poeder verwerkt. Hiervan werd thee bereid tegen vocht en oedeem. Kruidvlierwortelthee werkt vochtafdrijvend en zweetstimulerend. Wortel wordt in sommige boeken nochtans ook als giftig omschreven.!
Rode inkt uit de besjes.
De wortel werd gebruikt om het haar zwart te verven.
Bladeren van de Kruidvlier kunnen gebruikt worden om mollen en muizen te weren.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Geen medische toepassing bekend. Wel 1 artikel dat beschrijft dat het zou werken tegen bepaalde parasieten die een infectie van de dunne darm veroorzaakt.
Wortel zou ook nog een homeopatische toepassing kennen.
Bijkomende weetjes
Wordt ook wel lage vlier of Hadik genoemd verwijzend naar de lage struik in tegenstelling tot de gewone vlier die doorgaans een grote struik is. Belangrijk verschil met de gewone vlier is ook het aantal geveerde bladeren (meer dan 7) en de onaangename geur.
(Wilde) Korenbloem (Centaurea cyanus (L.))
(Wilde) Korenbloem (Centaurea cyanus (L.))
Relevante planteninfo
Voorkomen: de plant komt wereldwijd voor in gematigde streken. In de eerste plaats vond men deze prachtige bloem veelvuldig tussen graanakkers op zandige tot lemige grond. Door allerlei veranderingen in de landbouw zoals intensievere bemesting, herbicidegebruik en hogere zaaidichtheden is de korenbloem in de voorbije halve eeuw in graanakkers veel zeldzamer geworden. Vandaag de dag kan de plant op steeds meer plaatsen alleen nog omschreven worden als adventief- of bermplant. Dat onbestendig optreden is doorgaans het gevolg van het activeren van een in een bodem aanwezige zaadvoorraad na grondverzet.
Botanie: De korenbloem wordt ongeveer 30 tot 60 cm hoog en draagt op een wollig behaarde, bovenaan vertakte stengel eindstandige, blauwe bloemhoofdjes. De binnenste bloempjes zijn vruchtbaar, de buitenste dienen als lokbloemen voor bijvoorbeeld honingbijen, hommels, vlinders, … De bloei periode is van juni tot augustus. De wollig behaarde bladeren zijn lancetvormig. De onderste vaak getand tot veerspletig en bovenaan echter zittend en niet gedeeld.
Familie: Composietenfamilie (asteraceae)
Inhoudsstoffen: slijmstoffen, looistoffen, cyanine (natuurlijke kleurstof), bitterstoffen, was, anorganische zouten, pelargonine en cichroiine (glucose).
Eetbaarheid
Ja, de bloemblaadjes. Voor sla, kruidenboter, kwarkgerechten, gebak, … de bloemen hebben niet echt een sterke smaak, maar geven net een licht bittere toon aan gerechten. Ook geschikt voor kruidenthee met andere bloemen of kruiden.
Volksgeneeskunde
In het “Nieuw Kruidenboek” van Matthiolus (Praag, jaartal 1563) werd de korenbloem al beschreven. Onder andere zouden de korenbloemen met zaden gekookt in wijn een antigif drank zijn tegen spinnen en schorpioenenbeten. Toen werd ook al beschreven dat de korenbloem een voortreffelijk middel zou zijn tegen brandende, rode ogen en andere oogaandoeningen.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Voor welke indicaties wordt deze plant gebruikt: uitwendig toegepast heeft lauwe kruidenthee van korenbloem een antiseptische kracht bij infectie van de ogen en verzacht vermoeide geïrriteerde ogen. Ook als thee toegepast bij koorts als slijmdrijvend middel en ter bevordering van trek bij lever en galaandoeningen. Het heeft ook een bloedzuiverende werking.
Welk deel van de plant wordt gebruikt: de bloem (flos)
Zijn er bekende contra-indicaties: er zijn geen toxische bijwerkingen, bij therapeutische doses.
Bijkomende weetjes
Hydrolaten van de korenbloem worden ook opnieuw geproduceerd en gebruikt als ooglotion, als compres bij oogontstekingen en voor algemene verzorging van de ogen en de huid.
Koninginnenkruid (Eupatorium cannabinum L.)
Koninginnenkruid (Eupatorium cannabinum L.)
Relevante planteninfo :
Composietenfamilie (Asteraceae)… Zelfde familie als “klit”.
Op vochtige plaatsen.
Hoogte : 50-150 cm en vaste plant.
Bloemen: rozerode buisbloemen, soms wit, met rozegele stempels die bloeien van juli tot augustus. Waar koninginnekruid veel voorkomt, vormen de rozerode bloemen een prachtig gekleurd deken. Door zijn lange bloei in de nazomer is het een belangrijke voedselbron voor allerlei insecten.
Hoofdjes 4-6 bloemen, dicht bijeen in een tuil.
Bladeren drietallig, tegenoverstaand.
Eetbaarheid :
Opgelet : overdosis kan tot braken leiden.
Volksgeneeskunde :
De bladeren werden eeuwenlang bij aandoeningen van het maag-darmkanaal en de lever ingezet (preparaten uit bovengrondse delen en wortels), maar ook bij koorts, verkoudheid en griep. Uitwendig werd het gebruikt bij psoriasis en eczeem.
Vroeger ook gebruikt tegen dysenterie en slangenbeten.
Plant heeft nu nog maar weinig betekenis in hedendaagse plantengeneeskunde.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde :
a) welke indicaties: bij lever- en galaandoeningen, uitwendig bij gezwellen, verwondingen, reumatische pijnen, stimuleert het immuunsysteem, mild laxerend.
b) welke delen van de plant in welke vorm: herba, rhizome en radix als tinctuur of wortelpoeder infuseren.
c) contra-indicaties: geen acute toxiciteit bij dierproeven. Ondanks het vrij laag gehalte aan de potentieel levertoxische pyrrolizidine-alkaloïdengehalte, wordt een maandenlang gebruik van leverkruid toch afgeraden.
