Zwarte nachtschade (Solanum nigrum L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Algemeen voorkomende éénjarige plant uit de nachtschadefamilie. Nachtschadefamilie is een uitgebreide familie met vooral exoten (aardappel, aubergine enz.) maar de Solanum nigra en bitterzoet (Solanum dulcamara) zijn 2 inheemse soorten. Solanum nigra manifesteert zich op vele plaatsen en kiemt pas in het late voorjaar. De plant kan tot 40cm hoog worden.
Stengel rechtopstaand, donkergekleurd, behaard.
Eirond tot langwerpige bladeren.
Wit bloempje, 5 kroonbladen met gele helpknoppen. Bloeit van juni tot oktober. Bloemen lijken op kleine lantaarnen.
Na de bloei ontwikkelt zich de onrijpe, groene bes die uitgroeit in de herfst tot een rijpe zwartblauw bes.
Doet uiterlijk denken aan de aardappelplant en ruikt er ook naar.
Inhoudsstoffen: saponinen, giftige alkaloïden waaronder solanine.
Familie: nachtschadefamilie of Solanaceae
Terug te vinden in ruderal gebied zoals bermen, stoepranden enz, maar ook in akkerlanden. Algemeen voedselrijke, natte plaatsen.
Zwarte nachtschade wordt onderverdeeld in 2 ondersoorten: de hier boven beschreven zwarte nachtschade of Solanum nigrum L. subsp. nigrum. Er is ook een naaste verwant de beklierde nachtschade Solanum nigrum L. subsp. schulesii met veel langere klierharen op de stengel.
Eetbaarheid
Alle delen van de plant kunnen extreem giftig zijn en bevatten alkaloïden. Het gif is het hoogst geconcentreerd in de onrijpe bessen, maar ook de rijpe bessen en andere plantendelen bevatten gifstoffen. Er zijn publicaties die het eten van onderdelen mits voldoende afkoken en meermaals afgieten van het kookvocht niet uitsluiten, maar dit is geen betrouwbare info.
Ook voor dieren zoals runderen, varkens en paarden giftig.
Volksgeneeskunde
Er Is een oud gebruik van uitwendige, locale toepassing tegen abcessen en ontstekingen.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
GIFTIG, Geen gebruik in de huidige planten-geneeskunde gekend
Bijkomende weetjes
Vroeger dacht men dat deze plant nachtmerries verdreef. Het woord ‘nachtschade’ komt vermoedelijk van het middeleeuws woord “nachtschaduw".
Vingerhoedskruid (Digitalis purpurea L.) ☠
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Vingerhoedskruid is een twee- of meerjarige plant die in Nederland en Belgie algemeen voorkomt. Je ziet ze vaak in siertuinen staan en de plant zaait zich makkelijk uit. De plant wordt 30-150 cm groot en heeft eironde tot lancetvormige bladeren die aan de onderzijde grijsbehaard zijn. De stengel en bloemstelen zijn bezet met korte zachte haren en bloeit van mei tot oktober met meestal donkerrood gevlekte bloemen. Er zijn 3 kleuren mogelijk: donkerrood (hardroze), lichtpaars en wit. De bloemkroon is 4-5 cm lang en hierdoor moeten hommels in de bloemkroon kruipen om bij de nectar te kunnen komen.
Eetbaarheid
N.V.T. GIFTIG !!!
Volksgeneeskunde
Er is vrij weinig bekend van de medicinale geschiedenis van de plant, wel weet men dat in Ierland de Druïden de plant reeds gebruikten, evenals artsen uit Wales in de 13e eeuw, die de bladeren als uitwendig geneesmiddel toepasten. In de 16e eeuw werd de plant reeds voor inwendig gebruik toegepast, waarvoor men hem kookte in wijn en gebruikte als slijmoplossend middel, hetgeen tot gevolg had dat er toen zéér véél mensen VERGIFTIGD werden.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
N.V.T. GIFTIG !!!
Bijkomende info/weetjes
Eén plant kan wel meer dan 90 bloemen hebben en duizenden zaadjes bevatten. In bepaalde gunstige omstandigheden kan er bij vingerhoedskruid een “pelorische topbloem” onstaan, die niet tweezijdig-, maar alzijdigsymmetrisch is.
Bij normale bloemen is het aantal bloembladen 5 en zijn ze met elkaar vergroeid en aan het aantal schulpjes is dit nog goed te zien.
Pelorische bloemen hebben wel 8 à 13 schulpjes. Bij name de akkerhommel heeft een grote voorkeur voor deze bijzondere bloemen.
Stinkende Gouwe (Chelidonium majus L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Behoort tot de papaverfamilie.
Voorkomen : bos- en wegranden, muren… Vrij algemeen in M- en Z-Europa.
Plant met oranjegeel melksap. Stengel en bladeren verspreid behaard. Soms woekerend. Bloemen in schermen en kleiner dan 2,5 cm. Bladeren licht grijsgroen.
Bloeitijd : april-september. Standplaats : bosranden, braakland, wegbermen, tuinen, stikstofminnend. De plant is een stikstofindicator voor de grond !
Eetbaarheid
Giftig !
Volksgeneeskunde
De verse, oranjegele latex van het “wrattenkruid”, is een beproefde remedie als huismiddeltje tegen wratten.
Werd ook aangeprezen bij lever- en galkwalen (zie signaturenleer van Paraselsus (15-16e eeuw) waarbij het oranjegele melksap model stond voor galsap.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde :
a) welke indicaties ?
b) welke delen van de plant in welke vorm :
c) contra-indicaties :
De plant bevat meer dan 20 verschillende alkaloïden en is in grote hoeveelheden zeer giftig (vooral de wortels). Erkend is de spierontspannende werking ervan bij pijn aan de gal en de lever en krampen in het maag-darmkanaal. Het middel mag echter alleen op voorschrift van een arts worden gebruikt. Gebruikte delen : plant en wortel / melksap.
Bijkomende info/weetjes
Opgelet : verwisselbaar met akelei : bladstelen onbehaard, geen melksap !
Kruipbrem (Genista pilosa L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Groenblijvende dwergstruik tot 30cm hoog.
Licht opstijgende stengel zonder doorns. Bladeren: langwerpig, eivormig tot 1 cm zijn aan de onderkant behaard.
Bloeit van april tot juli met gele bloemen. Bloeiwijze is dan in tros. Latere bloem (nazomer) komt ook voor met 1 of 2 bij elkaar in de bladoksel. Vlag en kiel zijn even lang. Kroonbladen en kelk zijn behaard.
Vooral op droge, voedselarme zandgrond in heidevelden en bermen
Plant staat op rode lijst als kwetsbaar.
Familie van de Vlinderbloemigen of Fabaceae
Eetbaarheid
Giftig
Volksgeneeskunde
Giftig en geen nuttig gebruik terug te vinden
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Evenals andere bremsoorten is deze ook giftig (☠)
Bijkomende weetjes
Andere Genista
Stekelbrem - Genista anglica (bloeit van april tot juni) en wordt ongeveer 50cm hoog
Verfbrem – Genista tinctorial (bloeit van juni tot aug) wordt ongeveer 80 cm hoog
Gewone brem (Cystisus scoparius of Sarothamnus scoparius) kan tot 2 m hoog worden, zeer algemeen en bloeit in mei- juni.
Kruipend zenegroen (Ajuga reptans L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Heeft bovengrondse uitlopers en vermeerdert zich via deze uitlopers.
Vierkante Stengel, grote wortelbladeren, naar boven toe, kleine spatelvormige stengelbladeren.
Bloemen in schijnkransen boven elkaar in de oksels waar de kleine, soms roodbruine bladeren zitten. Elke krans bevat ongeveer 6 bloemen, dicht opéén als een aar, kroon blauw of roodachtig, soms wit.
Vrij algemeen in Europa in grasland, wegkanten, loofbos, waterkanten enz.
Fam: Lipbloemenfamilie of Lamiaceae
Inhoudsstoffen (herba): looistoffen, saponinen, glycosiden, enz.
Er bestaat ook harig zenegroen (Ajuga genevensis) die geen uitlopers heeft, sterk behaard is en fel donkerblauwe bloemen heeft.
Eetbaarheid
Bladeren hebben bittere, krachtige smaak en kunnen van maart tot juli gegeten worden. Best met mate eten gezien de sterke smaak.
Bloemen smaken bitterzoet en zijn eetbare decoratie.
Volksgeneeskunde
Vanwege hoge gehalte aan looistoffen vooral een adstingerende werking. Vroeger als middel tegen ontstekingen in mond- en keelholte en bij spijsverterings –en galklachten. Zou ook een detox-werking hebben. Oud gebruik als wondgenezend middel.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Infuus van zenegroen heeft een ontstekingsremmend werking. Wordt vooral gebruikt bij mond- en keelaandoeningen, Ook bij hoest eventueel te gebruiken.
Uitwendig als omslag om kneuzingen te verlichten en bij wonden om zijn adstringerende, bloedstelpende en ontstekingsremmende werking.
Kruidvlier (Sambucus ebulus L.)
Kruidvlier (Sambucus ebulus L.)
Relevante planteninfo
Meerjarige plant, anders dan gewone vlier, deze plant is meer een struik, met onaangename geur.
De rechte stengel wordt zo een 150 cm tot maximum 2 meter hoog
Blad tegenoverstaand, geveerd met 7 tot 9 even grote, smalle gezaagde veren. Als je het blad afscheurt van de tak komt er een onaangename geur vrij.
Bloesem wit, met rode helmknoppen, eindstandig in vlakke tuilen ongeveer 10 cm doorsnede. Bloesemt in juli, en draagt vrucht in september - oktober.
Inhoudsstoffen: bessen bevatten giftige bitterstoffen, blauwzuurglycosiden enz.
Familie: Caprifoliaceae (kamperfoeliefamilie), in sommige literatuur ook bij de Adoxaceae (Muskuskruidfamilie) gerekend.
Voorkeur voor vochtige leem -en kleigrond, bermen, bosjes. Komt veel voor in Frankrijk, zeldzaam in onze streken. Volgens Flora Heukels op Rode lijst van bedreigde plant.
Eetbaarheid
Giftig!! Bessen kunnen sterke irritatie van het maag-darmkanaal veroorzaken, evenals braken en hevige diarree. Paar bessen eten zou dit nog niet veroorzaken, maar voorzichtigheid is toch geboden. Verwarmen van de bessen zou een deel van de gifstoffen verwijderen. In Engeland wordt soms om soep extra te kruiden 2 bessen aan de soep toegevoegd. Wikipedia vermeldt dat de bessen oneetbaar zijn.
Volksgeneeskunde
Er is een vroeger gebruik om de bessen tot een moes te verwerken als sterk purgeermiddel (ontlastingsstimulerend, om het lichaam te reinigen). Enkele koffielepels van deze moes (wat overeenkomt met ongeveer 2 tot 3 bessen) is al genoeg om dit effect te veroorzaken.
Wortel werd vroeger gebruikt (oogsten november tot december) , gedroogd en tot een poeder verwerkt. Hiervan werd thee bereid tegen vocht en oedeem. Kruidvlierwortelthee werkt vochtafdrijvend en zweetstimulerend. Wortel wordt in sommige boeken nochtans ook als giftig omschreven.!
Rode inkt uit de besjes.
De wortel werd gebruikt om het haar zwart te verven.
Bladeren van de Kruidvlier kunnen gebruikt worden om mollen en muizen te weren.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Geen medische toepassing bekend. Wel 1 artikel dat beschrijft dat het zou werken tegen bepaalde parasieten die een infectie van de dunne darm veroorzaakt.
Wortel zou ook nog een homeopatische toepassing kennen.
Bijkomende weetjes
Wordt ook wel lage vlier of Hadik genoemd verwijzend naar de lage struik in tegenstelling tot de gewone vlier die doorgaans een grote struik is. Belangrijk verschil met de gewone vlier is ook het aantal geveerde bladeren (meer dan 7) en de onaangename geur.
Jakobskruiskruid (Jacobae vulgaris L.)
Jakobskruiskruid (Jacobae vulgaris L.)
Relevante planteninfo
Jakobskruiskruid, een overblijvende plant groeit meestal op open zandige, matig voedselrijke, droge tot matig vochtige grond. De plant wordt 30 tot 90 cm hoog en bloeit vanaf juni t.e.m. oktober. De bloemenhoofdjes hebben 12 tot 15 (meestal 13) gele afstaande straalbloemen met 3 stompe tandjes met in het hart gele buisbloemen. Hoofdjes staan in dichte schermvormige pluimen. Omwindselbladen bevatten een zwarte top. Bovenste bladeren zijn dubbel geveerd en de onderste bladeren zijn veerdelig met een eindslip die meestal verdorren tijdens de bloei. Boven het midden van de plant zijn de groene tot roodbruinige stengels vertakt en spinnenwebachtig behaard dat later wel verdwijnt.
Familie: composieten
Eetbaarheid
Niet eetbaar, giftig voor mens en zoogdier (vooral vee) omdat het 16 verschillende alkaloïden, waaronder pyrrolizidine-alkaloïden, bevat. De bloemen zijn 2x zo giftig als de rest van de plant. Paarden en koeien eten het instinctief niet op als het ergens in hun weide groeit. Als deze plant per ongeluk in hun hooi verwerkt is, wordt het niet herkend en wel opgegeten. Het gif tast de lever aan.
Volksgeneeskunde
Jacobskruiskruid (GIFTIG!!!) werd vroeger (nu nog soms) verward met Sint Janskruid omdat de bloem rond dezelfde periode ook geel bloeit maar zijn door kenners gemakkelijk van elkaar te scheiden.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
N.v.t. GIFTIG!!!
Bijkomende info/weetjes
Ondanks dat deze plant giftig is voor mens en zoogdier, vormt hij wel een voedselbron voor de zebrarups, de larve van, jawel … de Sint-Jacobsvlinder (Tyria jacobaea).
Verder is de plant ook een voedselbron voor de bladroller (Eucosma campoliliana), de duinzijdebij (Colletes fodiens, solitaire bij), een soort kever (Longitarsus jacobaeae) en de zaadvlieg (Botanophila seneciella)
Grote witte boterbloem (Ranunculus platanifolius L.)
Grote witte boterbloem (Ranunculus platanifolius L.)
Relevante planteninfo
De Witte Boterbloem staat op de rode lijst (beschermd en bedreigd). Komt niet voor in Vlaanderen wel aan het Maasgebied en in de Ardennen waar Dominique deze ook vond.
Groeit vaak in of langs het water, vochtige weiden, licht beschaduwde plekken.
Botanie: overblijvend, kan tot 130cm groot worden.
Bloeit van mei tot augustus.
Rechtopstaande stengel.
Bladeren zijn handvormig diep ingesneden met 5-7 smalle slippen, de blad-delen zijn aan de voet wel met elkaar verbonden.
Witte bloemen zijn 2 cm doorsnee en de bloemstengel is kaal.
Vruchtje: is een dopvrucht of nootje van 3-4 mm.
Familie: ranonkelfamilie of ook Ranunculaceae
Inhoudsstoffen: geglycosideerde lactonen = een irriterende stof, protoanemonine = giftig en heeft een irriterende, lokale werking op de slijmvliezen van mond,-maag- en darmkanaal.
Eetbaarheid
Giftig !!!
Volksgeneeskunde
Vroeger werden de scherpe en de akkerboterbloem in- en uitwendig gebruikt. Over de witte boterbloem is verder geen info beschikbaar. Waarschijnlijk omdat de witte boterbloem nogal zeldzaam is.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Alleen info terug te vinden over andere ssp boterbloemen. We hebben geen weet in welke mate deze overeenkomt met de witte boterbloem.
Bijkomende info/weetjes
Ranunculus komt van het Latijnse verkleinwoord rans (wat kikker wil zeggen) komt dus voor waar kikkers vertoeven.
Platanifolius = met bladeren als de plataan. Vroeger werd deze ook plataanbladige boterbloem genoemd.
Ratelaar (Rhinanthus spp.)
Ratelaar (Rhinanthus spp.)
Relevante planteninfo
Eénjarige 10- 30 cm hoge plant met vierkante stengel
Bladeren smal en gezaagd, staan twee aan twee tegenoverstaand en schutblad.
Bloeit van mei tot juni en heeft lichtgele, platte bloemen (2 lippige bloemen), mogelijks een tweede bloei laat in de zomer. De bovenste lipbloem heeft aan weerskanten een blauwe tand.
Maanden na de bloei staan de grijsbruine vruchten nog aan de plant en is het rammelen van de zaden in de doosvrucht te horen. Vandaar naam ‘ratelaar’.
Zeldzamer in België, in Nederland op de rode lijst. Groeit doorgaans in voedselarme graslanden en laagland.
Is een halfparasiet, dwz doet zelf aan fotosynthese maar voedt zich via de wortels van andere planten, vooral grassen, met water en voedingsstoffen. Dit maakt hem populair omdat door zijn parisitair bestaan met gras de groei van gras onderdrukt wordt en daardoor ook meer plaats komt voor andere bloemplanten.
Familie: bremfamilie of soms ook tot Helmkruidfamilie of Scrophulariaceae gerekend
In België komen er 3 ratelaars voor met kleine verschillen. De kleine ratelaar (Rhinanthus minor), de grote ratelaar (Rhinanthus angustifolias). Deze zijn van elkaar te onderscheiden doordat de kleine ratelaar een rechte kroonbuis heeft. Tot slot is er de harige ratelaar (Rhinanthus alectroluphus). Deze laatste heeft bovenaan een ruw behaarde stengel. De verschillende soorten hebben wel een andere voorkeur van bodem. Zo heeft de kleine ratelaar een meer drogere grond nodig dan de grote ratelaar.
Eetbaarheid
De kleine ratelaar is giftig voor de mens en zwak giftig voor vee
Wordt wel veel bezocht door hommels en bijen
Volksgeneeskunde
Geen gebruik in volksgeneeskunde terug gevonden. Deze plant was een doorn in het oog voor boeren met hooiland. De laatste jaren worden en terug stappen ondernomen om de ratelaar terug te promoten.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Giftige plant
Gewone Salomonszegel (Polygonatum multiflorum L. All.)
Gewone Salomonszegel (Polygonatum multiflorum L. All.)
Relevante planteninfo
Giftige, vaste plant met kenmerkende bloeiwijze die ook wel veelbloemige salomonszegel genoemd wordt.
Kenmerken: meerjarig. Bloeiwijze met naar 1 zijde gekeerde buis- klokvormige bloemen. De bloemen staan per 2 – 5 bijeen in de bladoksels. Bloeitijd van mei tot juni. De bloemen geuren niet ! De stengel is rond van vorm. De bladeren staan verspreid in 2 rijen en zijn eivormig. Als vruchten zijn het zwartblauwe bessen die evenwel eerst rood van kleur zijn en circa 6 mm groot worden.
Grootte plant : 30-60 cm.
De plant groeit in de schaduw in loof- en gemengde naaldbossen.
Inhoudsstoffen: asparagine, convallaria-glycosiden, saponinen, flavonoïden, glucokinine en meer.
Familie: asperge-familie (Asparagaceae)
Eetbaarheid
Giftig !
Volksgeneeskunde
Het is een oud geneeskruid dat door zijn giftigheid tegenwoordig alleen gebruikt wordt bij bijvoorbeeld schaafwonden of steenpuisten.
De wortel werd als zalf of omslag gebruikt bij blauwe plekken, bloeduitstortingen en verstuikingen.
De gedroogde wortel werd vroeger als snuifmiddel gebruikt tegen verstopte neus door neusverkoudheid.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Kan tegen welke indicaties gebruikt worden? Geen.
Welke delen van de plant op welke wijze te gebruiken? GIFTIG ! De uiterst zoet smakende bessen bevatten saponinen en glycosiden. Indien men ze eet doen zich volgende vergiftigingsverschijnselen voor : braken, misselijkheid, hallucinaties en hartritmestoornissen.
Bijkomende info/weetjes
De plant wordt door hommels bestoven. Op de wortelstok zijn zegelachtige bladlittekens van afgestorven aardloten te zien (salomonszegel) ! De vruchten worden verspreid door diverse dieren.
De wortel wordt het best uitgegraven in de herfst of de lente wanneer de plant in rust is. De wortel ontdoen van aarde en de wortelstok in stukken van enkele centimeters snijden. Vervolgens drogen en bewaren voor gebruik.
Wilde Liguster (Ligustrum vulgare L.)
Wilde Liguster (Ligustrum vulgare L.)
Relevante planteninfo
Voorkomen: in Nederland en België vrij zeldzaam, elders in Europa meer algemeen, noordelijk tot in Z-Scandinavië. Aan bosrand, gemengd bos, kreupelhout, duinen. Is warmteminnend.
Struik. Blad is lancetvormig-eirond, tegenoverstaand, gaafrandig, kaal. Jonge takken kort en zachtharig. Kroonbuis korter dan de kroonslippen. Rijpe vrucht is zwart. Bladschijf: 4-8 cm
Bloeitijd: juni-juli. Vruchten vanaf augustus.
Grootte: tussen 1m en 5m.
Inhoudsstoffen: vruchten bevatten onder andere glycosiden en alkaloïden.
Familie: olijffamilie (Oleaceae)
Eetbaarheid
Giftig! Bessen, blad en bast bij inname zijn giftig , sap kan bij aanraking irritatie veroorzaken
Volksgeneeskunde
Vanwege giftige werking geen informatie over gevonden.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Geen gebruik in plantengeneeskunde
Bijkomende info/weetjes
De vruchten bevatten kleine hoeveelheden glycosiden en alkaloïden, waarvan geen zware vergiftiging te verwachten is, maar die wel tot misselijkheid, braken, buikpijn en diarree kunnen leiden. Gebruik als wilde vrucht is dus af te raden. Dit geldt ook voor de gecultiveerde soorten als de haagliguster (Ligustrum ovaliforum), een door snoeiing meestal zeer dichte en vaak in hagen gebruikte sierstruik.
Gewone Brem (Sarothamnus scoparius (L.) Koch (Cytisus s. (L.) Link)
Gewone Brem (Sarothamnus scoparius (L.) Koch (Cytisus s. (L.) Link)
Relevante planteninfo
Struik met mooie, gele bloemen.
Struik meestal > 1m. De bloemen zijn geel. De 4-5 kantige twijgen zijn groen en de onderste bladeren drietallig, de bovenste enkelvoudig, lancetvormig en 5-20 mm lang. Blad alleenstaand of 2 aan 2. Kelk kaal. Kroon 20-25 mm lang. Peul 3-5 cm lang. Behaard.
Bloeitijd: mei - juni.
Aan bosranden (lichte loofbossen), langs wegen, bermen en op kapvlakten. Bodem: heideachtig, kalkmijdend, voorkeur voor droge, zure en voedselarme bodem. Algemeen in het Westen van Midden en Zuid-Europa en in Zuid-Scandinavië
Wordt soms verward met de gaspeldoorn, maar gewone brem heeft geen doornen. Er zijn ook nog andere soorten brem zoals verfbrem of Genista tinctoria
Inhoudsstoffen: looistoffen, etherische olie, alkaloïden (oa sparteïne), glycoside, flavonoïden.
Familie : vlinderbloemfamilie of Fabaceae.
Eetbaarheid
Giftig: grote hoeveelheid alkaloïden in februari en oktober, laag in de zomer.
Omdat de alkaloïden in een sterk wisselend gehalte in de plant verspreid zijn, wordt aangeraden om niet met het kruid zelf te werken maar met een op sparteïne gestandaardiseerd preparaat.
Eventueel de bloemen in een salade.
Volksgeneeskunde
De bloemen werden als bloedreinigend middel ingezet. Soms ook om weeën op te wekken. De licht psychoactieve plant werd af en toe ook aan bier toegevoegd.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Tegen welke indicaties werd de plant ingezet? Hart: prikkeloverdracht remmend, als sedativum. Bij hartritmestoorsnissen en lage bloeddruk, aderspat, baarmoederbloedingen; Bevordert weeën. Reuma, jicht, diureticum (de bloemen).
Welke delen van de plant kan men best in welke vorm nemen? Men gebruikt beter gestandaardiseerde preparaten. Anders het kruid eventueel gebruiken via de bloemen (flos).
Zijn er contra-indicaties bekend? Hypertensie en zwangerschap. Voorzichtig bij diabetici. Hoge doseringen van sparteïne veroorzaken curareachtige verlammingen van de motorische zenuwuiteinden en hartstilstand in systole.
Bijkomende info/weetjes
Takken werden vroeger voor het maken van bezems gebruikt. De zaadjes worden door mieren verzameld en verspreid omdat ze een oliebevattend aanhangsel (elaiosom) hebben.
Andere bremsoorten zijn ook giftig (☠)
Gele lis (Iris pseudacorus L.)
Gele lis (Iris pseudacorus L.)
Relevante planteninfo
Voorkomen: gele lis is de enige soort uit de lissenfamilie die hier inheems is. Ze houdt van waterkanten, moerassen en niet te sterk stromend water of stilstaande poelen.
Botanie: opvallende oeverplant met zijn gele bloem.
Wortelstokken zijn binnenin roodachtig en vezelig langs onderen. De lis bevat luchtkanalen (zie foto hieronder) om de onder water liggende delen van lucht te voorzien.
De bloem bezit 3 grotere bloemdekbladen en 3 smalle.
De vrouwelijke delen zijn een stijltak die bladachtig zijn met 2 lobben en er tussen zit de stempel.
De meeldraden staan voor deze stijltak.
De vrucht is doos met bruine zaden lijken op donkere maïszaden.
Familie: irisfamilie Iridaceae.
Inhoudsstoffen: pyrecatechollooistoffen, triterpenen,
Eetbaarheid
Is giftig!
Volksgeneeskunde
Geheel buiten gebruik, heel vroeger werd het nog weleens gebruikt vanwege water afdrijvende eigenschappen en de wortel is samentrekkend en werd gebruikt bij diarree volgens de flora Batava uit 1828.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Het verse sap wordt gebruikt bij wondheling, de olie bij gezwellen, en de zaden bij bloedingen.
Contra-indicaties: bij inname kunnen bewustzijns -en hartritmestoornissen optreden. Sap werkt op de slijmvliezen en veroorzaakt: braken, kolieken en diarree.
Weetjes
Is een goeie waterzuiveraar, vroeger werden de gele liszaden verwerkt tot surrogaatkoffie, bron voor verf en inkt (kleurplant), aromaplant - irispoeder werd gebruikt om woonruimte op te geuren.
De plant werd ook gebruikt om papier van te maken (evenals het geval is bij brandnetels)
Douglasspirea (Spiraea douglasii (HOOK))
Douglasspirea (Spiraea douglasii (HOOK))
Relevante planteninfo
Voorkomen: Bodem: zonnige en licht beschaduwde plaatsen met vochtige tot natte, vaak vrij zure grond (zand, leem en veen). Groeiplaatsen: broekbossen, bosranden, waterkanten en moerassen. Oorspronkelijk uit het westen van Noord-Amerika. In Europa ingevoerd als sierstruik. Verwilderd en plaatselijk ingeburgerd in West-, Noordwest- en Midden-Europa.
Botanie: een vaste overblijvende plant (struik) die bloeit van juli tot en met september. Kan van 50 cm tot 1,5 meter groot worden. De planten kunnen zich via wortelstokken (vegetatief) sterk uitbreiden en zo grote bestanden vormen. De stengels verhouten. De bladeren zijn gesteeld, spits/langwerpig tot elliptisch. De onderkant van de bladeren viltig behaard; wit tot grijs en met duidelijke nerven. De bladrand is alleen in de bovenste helft getand, de kleinere bladen onder de bloemen zijn meestal gaafrandig. De bloemen zijn twee-slachtig. De donkerroze bloemen vormen samen grote, eindstandige en langwerpige trossen. De kelkbladen zijn na de bloei teruggeslagen. De meeldraden zijn dubbel zo lang als de kroonbladen. Vruchten zijn een eenzadige dopvrucht of nootje. De vruchtjes zijn glanzend en kaal. Heel waarschijnlijk breidt de soort zich in onze omgeving niet uit via zaad. De soort vermeerdert zich hier voornamelijk vegetatief. Tweezaadlobbig.
Familie: Rosaceae (rozenfamilie)
Inhoudsstoffen: geen info over terug te vinden.
Eetbaarheid
Niet eetbaar !!!
Volksgeneeskunde
Geen info over terug te vinden.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Niet van toepassing -
Bijkomende weetjes
Naamgeving (Etymologie): Spiraea is afgeleid van het Griekse speiraia (gedraaid) en verwijst naar de gedraaide vruchten uit dit geslacht. Douglasii is genoemd naar de Schotse botanicus David Douglas (1798-1834).
Bosrank (Clematis vitalba L.)
Bosrank (Clematis vitalba L.)
Relevante planteninfo
Het is een houtige, overblijvende klimplant die bloeit van juni tot augustus. De bladeren zijn tegenoverstaand en er zijn 4 bloemdekbladeren van circa 1 cm lang. Ze zijn aan weerszijden behaard. De bloemen zijn roomwit van kleur en de vrucht heeft een lange geveerde snavel. De bosrank kan tot 30m hoog klimmen. De stammetjes kunnen tot 3 cm dik worden. De bast is grijsbruin en laat in lange repen los. De jonge loten zijn kantig gegroefd, eerst groen, later bruin. Ze zijn hol. De bladeren zijn tegenoverstaand en hebben 4 tot 6 cm lange stelen. De bloemen zijn tweeslachtig, langgesteeld en verschijnen in veelbloemige pluimen in de bladoksels of aan het uiteinde van jonge loten. De vruchtbladen zijn onvergroeid en zilverig behaard. De vruchtjes van circa 2 tot 3 centimeter worden in het volgend voorjaar door de wind verspreid.
Vindplaats: in ooibossen, vochtige gemengde loofbossen, bosranden en stuikgewassen. In België vrij zeldzaam. In Midden en Zuid Europa vrij algemeen.
Inhoudsstoffen: bevat onder andere saponinen, alkaloïde (protoanemonine), proteïne, vetstoffen.
Familie: behoort tot de Ranonkelfamilie (Ranunculaceae).
Eetbaarheid
Niet eetbaar! Giftig!
Volksgeneeskunde
Niet gebruikt. Alleen als sierplant in tuinen.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Omwille van de giftige melksappen (protoanemonine) raden we geen gebruik aan!
Bijkomende info/weetjes
De plant kan tot 25 jaar oud worden.
Zelfs uitwendig is het gebruik van de plant niet zonder risico: de bladeren veroorzaken een krachtige, pijnlijke reactie van de huid waar die mee in aanraking komt. Vroeger gebruikten bedelaars de bosrank om bij zichzelf zweren teweeg te brengen, waarmee ze medelijden hoopten op te wekken.
