Gele lis (Iris pseudacorus L.)
Relevante planteninfo
Voorkomen: gele lis is de enige soort uit de lissenfamilie die hier inheems is. Ze houdt van waterkanten, moerassen en niet te sterk stromend water of stilstaande poelen.
Botanie: opvallende oeverplant met zijn gele bloem.
Wortelstokken zijn binnenin roodachtig en vezelig langs onderen. De lis bevat luchtkanalen (zie foto hieronder) om de onder water liggende delen van lucht te voorzien.
De bloem bezit 3 grotere bloemdekbladen en 3 smalle.
De vrouwelijke delen zijn een stijltak die bladachtig zijn met 2 lobben en er tussen zit de stempel.
De meeldraden staan voor deze stijltak.
De vrucht is doos met bruine zaden lijken op donkere maïszaden.
Familie: irisfamilie Iridaceae.
Inhoudsstoffen: pyrecatechollooistoffen, triterpenen,
Eetbaarheid
Is giftig!
Volksgeneeskunde
Geheel buiten gebruik, heel vroeger werd het nog weleens gebruikt vanwege water afdrijvende eigenschappen en de wortel is samentrekkend en werd gebruikt bij diarree volgens de flora Batava uit 1828.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Het verse sap wordt gebruikt bij wondheling, de olie bij gezwellen, en de zaden bij bloedingen.
Contra-indicaties: bij inname kunnen bewustzijns -en hartritmestoornissen optreden. Sap werkt op de slijmvliezen en veroorzaakt: braken, kolieken en diarree.
Weetjes
Is een goeie waterzuiveraar, vroeger werden de gele liszaden verwerkt tot surrogaatkoffie, bron voor verf en inkt (kleurplant), aromaplant - irispoeder werd gebruikt om woonruimte op te geuren.
De plant werd ook gebruikt om papier van te maken (evenals het geval is bij brandnetels)
