Schapenzuring (Rumex acetosella L.)
Relevante planteninfo
Is een vaste plant die tot de duizendknoopfamilie (Polygonaceae) behoort. de tweehuizige plant komt algemeen voor in Europa die 10 tot 60 cm hoog kan worden en vormt véél en lange ondergrondse uitlopers. De 3 tot 7 cm lange, spiesvormige bladeren zijn omgekeerd –eirond tot lijnvormig. De plant bloeit van mei tot de herfst met meestal groene of lichtrood aangelopen pluimen. Soms donkerrood. De 1 tot 1,5 mm lange vruchtklepjes zijn niet of nauwelijks langer dan de vrucht. Ze zijn ongetand en zonder knobbels. De vrucht lijkt op een driekantig nootje. 1 gram van dit zaad bevat wel 3800 zaadjes. Men vindt deze plant meestal op droge, stikstofhoudende, kalk-arme en zure zand-, heide- en veengrond.
Eetbaarheid
De jonge blaadjes kunnen gegeten worden en smaken fris zuur door het aanwezige oxaalzuur. Voor het bereiden van vleesschotels is het ook uitermate geschikt. Zuring kan je ten allen tijden gebruiken om je gerecht een rins smaakje te geven. Grote hoeveelheden in rauwe vorm worden wel afgeraden door het oxaalzuur dat in het plantje te vinden is.De jonge blaadjes kunnen gegeten worden en smaken fris zuur door het aanwezige oxaalzuur.
In Utrecht wordt de als spinazie toebereide zuringpuree met krenten gegeten.
Volksgeneeskunde
In de oude geschriften is steeds sprake van het verse kruid dat de zieken ter verfrissing wordt gegeven evenals tegen “inwendige, vurige en verterende koortsen”
Tegenwoordig geeft men het kruid bij gebrek aan eetlust, urineretentie en als bloedzuiverend middel. Men schrijft er ook een gunstige werking op de lever aan toe.
S. Kneipp liet patiënten zuring in wijn gekookt innemen tegen buikpijn.
De thee zou in- en uitwendig gebruikt worden tegen huidziektes.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Tegen welke indicaties kan het kruid gebruikt worden? Schapenzuring bevat ook carotenoïden en chlorofyl, evenals citroenzuur, appelzuur, wijnsteenzuur en tannine; de chlorofyl kan voor vele functies in het lichaam nuttig zijn. Het zorgt voor zuurstof in de bloedbaan. Dit is belangrijk omdat kankercellen niet kunnen leven bij zuurstof. Ook zou het kankerpatiënten beter kunnen leren omgaan met chemotherapie en bestralingen, het kan de schade van de stralingswonden verminderen en bescherming bieden bij röntgenstralen. Chlorofyl kan cardiovasculaire gezondheid verbeteren en ook leverzuiverend zijn.
Welke delen van de plant kunnen op welke manier gebruikt worden? Alle delen van schapenzuring (bladeren, bloemen, wortels en stengels) worden overigens medicinaal gebruikt. De bladeren en de stengels moeten worden geoogst voordat de plant gaat bloeien. Wortels worden in de herfst geoogst. De bladeren zijn rijk aan vitamine A, B, C, D, E, K en bevatten 8 tot 12% carotenoïden.
Zijn er contra-indicaties bekend? Omwille van het aanwezige vrije en gebonden oxaalzuur moeten grote hoeveelheden zeker vermeden worden. Mensen met jicht, reuma en overmatige maagzuurproductie kunnen zich beter beperken tot kleine hoeveelheden.
Bijkomende info/weetjes
Uit de folklore is over de rumex-soort bekend geworden dat de plant een “KRACHT” bezat om wapens te dwingen hun doel onfeilbaar te treffen. Ook gaat er een verhaal rond dat men door zuringzaad in zijn muts te doen, iemand op afstand schade kon berokkenen, als voorwaarde gold wel dat de jongeman die het zaad verzamelde nog maagd moest zijn omwille van de kracht van de maagdelijke zuiverheid.
De zaadjes kan je gebruiken om te garneren. Bij inmaak als k(n)appertje door salades en sauzen.
Zuringplanten bevatten oxaalzuren, sowieso met mate gebruiken en naarmate het seizoen vordert best vermijden wegens te hoge concentratie oxaalzuur. (☠)
