Grote Klit / Grote Klis (Arctium lappa L.)
Relevante planteninfo
2-jarig of kortlevende winterharde, stevige plant die tot 2 meter hoog wordt. Stevige penwortel kan tot 1 meter lang worden. Op het einde van zijn vertakkingen draagt de stengel in juli en augustus bolvormige, distelachtige purper- roze bloemhoofden (enkel lintbloemen) met een diameter tot 5 cm groot. Deze worden gevolgd door een dopvrucht met weerhaakjes. De zaden worden over grote afstanden verspreid omdat de dopvruchten klitten in de vacht van dieren.
De stengel is hol en geribbeld. Grote, ei- tot hartvormige bladeren, lang gesteeld. Onderaan grote grondbladeren, bovenaan kleinere stengelbladeren.
Inhoudsstoffen (wortel): inuline en andere polysachariden fenolzuren en organische zuren, sporen van etherische olie, enz. Bladeren bevatten oa sesquiterpeenlactonen.
Familie: Asteraceae.
Eetbaarheid
Wortel (herfst) kan rauw gegeten worden (jonge, éénjarige plant) – maar ook gekookt toegevoegd worden aan roerbak-gerechten. De smaak lijkt op schorseneren. Bladstengels (als ze niet te taai zijn) kunnen geconfijt worden. In het voorjaar kan je de merg in de stengel als groentepulp bereiden. Bittere blad in salades en soepen. Geschilde stelen van jonge bladen wordt als asperges klaargemaakt.
Zaden kunnen geroosterd worden en geperst worden voor olie.
Volksgeneeskunde
Bij de indianen werd dit vooral gebruikt in rituelen om te ontgiften
Ayurveda en Chinese geneeskunde: toepassing op slijmvliesontstekingen (keel, longen), reuma, besmettelijke huidaandoeningen en verminderde geslachtsdrift
Hildegard von Bingen: voor behandeling tumoren
Doorheen volksgeneeskunde: ontsmettend, leverstimulerend, diuretische en vochtafdrijvende werking. Evenals bij huid-problemen, gewrichtsklachten en urineweg-ontstekingen
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Voor welke indicaties kan deze plant gebruikt worden? Grote klit is een detoxkruid zowel inwendig als uitwendig te gebruiken. Het is bloedzuiverend, ontgiftend en is een drainage voor de huid. Kan gebruikt worden voor allerlei huidproblemen zoals: zweren, abcessen, schimmel-infecties van de huid, acne, eczemen, psoriasis. Omwille van de bloedzuiverende, ontgiftende en licht diuretische werking ook bij Artritis, artrose, ischias, jicht, ontgiftingskuren, Uitwendig: zweren, abcessen, acne, en meer.
Welke delen van de plant zijn in welke vorm in te nemen? 2 a 6 gr gedroogde wortel per dag: moedertinctuur, afkooksel wortel (inwendig gebruik), wortelpoeder (2 a 4 gr per dag), fijngestampte, gekneusde bladeren (uitwendig als wondpap bij jicht, huidaandoeningen)
Mogelijke contra-indicaties: niet tijdens zwangerschap, vermijden tijdens het zogen, niet aan kinderen onder de 3 jaar.
Bijkomende info/weetjes
Onderdeel van 20ste eeuwse alternatieve anti-kankerremedies. In -vitro: antimutageen en antitumoraal effect is aangetoond. Het zou ook helpen tegen vroegtijdig haaruitval.
