Valeriaan (Valeriana officinals L.)
Relevante planteninfo
30 tot 150 cm recht omhoog groeiende, meerjarige plant met tegenoverstaande, geveerde en smalle bladeren.
Bloeit in juni – juli. Meestal witroze bloesems in schermvormige tot halfbolle schijnschermen, die een zoete geur verspreiden. Deze staan in paren met een eindstandige bloemscherm aan de top van de stengel. De individuele bloem heeft 5 bloemblaadjes.
Inhoudsstoffen: etherische olie, valepotriaten en een geringe hoeveelheid alkaloïden
Valeriaanfamilie of Valerianaceae
Komt vooral voor in vochtige weiden, vochtige bossen en waterkanten. Vrij algemeen in Europa
Eetbaarheid
Voor de bloei kunnen de bladeren gebruikt worden in gehakte kruidenmengsels.
Bloemknoppen en bloemen kunnen gebruikt worden als versiering en als smaakmaker voor bijvoorbeeld limonade, fruitgerechten, siroop enz.
Wortels oogsten van oktober tot november kunnen ook als keukenkruid dienst doen. Wel voorzichtig want wortel heeft een sterk medicinale werking (zie verder). Bij het drogen van de wortel komt een specifieke, veelal onprettige geur (kattenpis) vrij.
Volksgeneeskunde
Bosjes valerian werden opgehangen om boze geesten uit het huis te houden. Werd al gebruikt ten tijde van Hippocrates omwille van zijn sedatieve eigenschappen.
Ook verwante planten terug te vinden in de Chinese geneeskunde als ontspannend middel.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Valeriaan- wortel werkt rustgevend. Het heeft een rustgevende werking op de geest en veroorzaakt geen sufheid of concentratiestoornissen.
Het heeft een gunstig effect op neurovegetatieve klachten zoals nerveuze maag of prikkelbare darm te wijten aan teveel spanning.
Heeft ook een gunstige werking op gespannen spieren en is mild slaapverwekkend.
Valeriaan werkt eerder kortdurend en de inname moet herhaald worden.
Valeriaanpreparaten zijn weinig stabiel en zijn gevoelig voor werking van temperatuur, alcohol enz. Daarom zijn gestandaardiseerde preparaten met gegarandeerde hoeveelheden inhoudsstoffen aan te raden. Indien er geen valepotriaten aanwezig zijn, zal de sedatieve werking vooral moeten komen van de etherische oliën (met onder meer valereenzuur) en zal er hoger gedoseerd moeten worden.
Wil je een infuus voor de rustgevende werking dan is dit enkel mogelijk via een koud maceraat (met water tot max 40°C) met hierin 1 tot 2 koffielepels gedroogde wortel.
Tinctuur maar door alcohol weinig of geen valepotriaten aanwezig.
Uitwendig ook mogelijk door een thee van valeriaan- wortel aan bad toe te voegen of via een omslag..
Mogelijke interacties met andere geneesmiddelen die het centraal zenuwstelsel beïnvloeden en hier steeds in overleg met de arts. Ook niet voor zwangere vrouwen en bij borstvoeding.
Sommige mensen ervaren een stimulerende werking
Weetje
Katten zouden euforisch over de grond rollen als ze aan de plant ruiken daarom in de geschiedenis gebruikt als lokaas voor ratten, muizen, knaagdieren (Rattenvanger van Hamelen) en wilde katten.
