Kompassla - Wilde Sla (Lactuca serriola L.)
Relevante planteninfo
Kompassla of wilde sla kan tot 2 m hoog worden met opvallende groenblauwe, gedraaide bladeren. Verder is hij verwant aan de eetbare slasoorten (Lactuca sativa L.) maar heeft er uiterlijk weinig mee gemeen.
Penwortel, één of tweejarig.
Onvertakte, kale stengel.
Groenblauwige, sterk gelobd en getande bladeren hebben aan de onderkant op de middennerf een duidelijke rij stekels van 2mm lang (ideaal herkenningspunt, zie foto hieronder). De bovenste helft van het blad keert zich vaak naar boven en is Noord -Zuid gericht. De Oost-West gerichte bladeren zijn tegen de stengel geklapt.
Bloeit meestal van juli tot september met nietige, lichtgele lintbloemen. Bloeiwijze is pluimvormig.
Zowel bladeren als stengel bevatten melksap.
Grijsbruine, behaarde zaden met een pluis.
Inhoudsstoffen: belangrijke bron van mineralen en vitaminen.
Familie: composieten
Van oorsprong een steppeplant en is pioniersvegetatie voor droge gebieden. Komt de laatste jaren meer en meer voor. Momenteel in stedelijke gebieden een algemene soort geworden.
Giflsa (Lactuca virosa L.) lijkt op kompassla en heeft een met borstelharen bedekte stengel, horizontale stengelbladen, niet altijd stekels, zoals bij de kompassla (als ze aanwezig zijn, dan minder dan 1 mm lang) die meestal niet gedraaid zijn. Deze plant heeft een onaangename geur. Verwarring is mogelijk.
Eetbaarheid
Zachte, jonge bladen en stengeltoppen in het voorjaar rauw te gebruiken. Ook te gebruiken als spinazie of een groentesoep.
Smaak is straf en bitter en na verloop van het seizoen nog bitterder.
Gifsla of Lactuca virosa is niet geschikt voor consumptie!
Volksgeneeskunde
Het melksap bevat een bittere stof die vroeger gebruikt werd als kalmerend en hoestdempend middel en vergelijkbaar was met codeine. Bladeren werden ook gerookt als niet verslavend euforisch middel.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Geen kennis van gebruik in huidige planten-geneeskunde.
Bijkomende weetjes
De Nederlandse naam kompasplanten verwijzen naar planten waar je de windrichting kan aflezen. Dat hele gedraai is bedoeld om zowel de ochtend -als de avondzon op te vangen en zich te beschermen tegen de hitte van de middagzon.
Waardeplant voor een zeldzame nachtvlinder : de kompassla-uil.
