Knopig Helmkruid (Scrophularia nodosa (L.))
Relevante planteninfo
Voorkomen: van de inheemse helmkruiden heeft knopig helmkruid veruit het grootste verspreidingsgebied. De soort heeft een Eurosiberisch verspreidingsgebied. Het is een halfschaduwplant die houdt van vochtige tot matige natte voedselrijke en humusrijke, zandig kleiige tot lemig of lemig-kleiige bodems. Komt voor in iets lichtrijkerige bosbegroeiingen. Groeit langs houtkanten, hagen en bermen.
Botanie: knopig helmkruid is een overblijvende plant die in verse toestand onaangenaam ruikt. Er is een knolachtig verdikte wortelstok waaruit een vierkante stengel ontspringt die ongevleugeld is. De plant bereikt een hoogte van 50 tot 100 cm. De bladeren zijn eivormig en hebben een dubbele of onregelmatig gezaagde bladrand. De bloemen zijn roodbruin of groenachtiggeel en bolvormig. De bloemen vormen een pluim. De bloeiperiode is van juni tot september.
Familie: helmkruidfamilie (Scrophulariaceae)
Inhoudsstoffen: saponinen, glucosiden, organische zuren, alkaloïden, flavonoïden, aucubine, …
Eetbaarheid
De wortel en het kruid zijn eetbaar maar absoluut niet lekker, vroeger at men de wortel tijdens hongersnood. Niet meer culinair in gebruik vandaag.
Volksgeneeskunde
In oude geschriften over volksgeneeskunst is informatie te vinden over het gebruik van geknoopt helmkruid staat onder andere: de behandeling van huidkwalen, klierzwellingen en zweren. Het kruid werd ook gebruikt tegen aambeien en als urinedrijvend.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Bij welke indicaties wordt dit kruid toegepast: eczeem, psoriasis, chronische huidziekten met irritatie en jeuk, chronische ontstekingen gepaard met opgezwollen lymfeklieren, constipatie, gewrichtsontsteking, spierontsteking, peesontsteking.
Welk deel van het kruid wordt gebruikt: het kruid en de wortel gedroogd, als tinctuur, thee of infuus.
Zijn er bekende contra-indicaties: omdat knopig helmkruid ook een stimulerende werking heeft op het hart, wordt het gebruik ervan afgeraden bij tachycardie (snelle hartslag).
Er zijn mogelijke interacties met cardioglycosiden zoals digitalis: dan enkel gebruiken op voorschrift van een arts.
