Gele Kornoelje (Cornus mas L.)
Gele Kornoelje (Cornus mas L.)
Relevante planteninfo
Vertakte heester, soms ook boom die tot 8 m hoog kan worden, met in het vroege voorjaar opvallende gele schermbloemen op de kale takken en in de herfst rode bessen.
Struik, soms boom, winterhard met grijsgroene schors.
Jonge takken zijn groen.
In maart tot april verschijnen de gele bloemen (die voor het blad verschijnen!) op de kale takken in bolvormige schermen met geelgroen omwindsel.
Na de bloei verschijnen de bladeren. Blad is lancetvormig, eirond, eindigend in een punt.
In de herfst (vanaf september): langwerpige, rode steenvrucht.
Vrij algemeen in lichte bossen, bosranden zowel verwilderd als aangeplant (wordt ook veel aangeplant in bebouwde kom). Oorspronkelijk afkomstig van Midden- en Zuid-Oost Europa en intussen hier goed ingeburgerd.
Er bestaat ook de rode kornoelje (Cornus sanguinea L.) waarvan de jonge twijgen rood zijn, de bloemen wit en de vruchten blauwzwart zijn.
Het geslacht cornaceae bevat heel wat soorten in diverse groeivormen met als gemeenschappelijk kenmerk: gaafrandig, tegenovergesteld blad en de zijnerven buigen met de bladrand mee.
Inhoudsstoffen: vruchten zijn een rijke bron aan vit C, anthocyanen, organische zuren, flavonoïden enz
Familie: Cornaceae of Kornoeljefamilie.
Eetbaarheid
In de herfst rijpen onregelmatig de rode vruchten (rijp als ze bijna van de boom vallen). Deze kunnen verwerkt worden tot marmalade, compote of sap. Pitten zijn moeilijk van het vruchtvlees te scheiden. Rauw smaken ze wrang, zuur. Je kan de onrijpe vruchten opleggen in een zoutoplossing als een soort olijf. Volgens boek “Eetbare wilde Planten” (Fleiscchhauer, Guthmann en Spiegelberger) kunnen de vruchten ook rauw gegeten worden. Let wel, het eten van de bessen kan bij sommige mensen lichte maag -en darm-stoornissen veroorzaken.
Pitten van de vrucht kunnen vermalen worden tot koffiesurrogaat en geven een vanilletoets aan de koffie (‘Weense koffie’ is een mengeling van vermalen kornoelje-pitten met echte koffiebonen)
Uit de zaden kan een olie gewonnen worden, geschikt voor consumptie.
Bloemen zijn sterk aromatisch. Te gebruiken in een thee of sterke drank.
Thee van de bladeren kan gedronken worden.
Opgelet: vruchten van de rode kornoeljie zijn (rauw) niet eetbaar (bevatten veel tanninen). Volgens boek eetbare wilde planten wel gekookt eetbaar.
Volksgeneeskunde
Hildegard von Bingen beschreef medisch gebruik van de rode vruchten van de gele kornoelje voor darm en maag en specifiek bij ontstekingen ter hoogte van dat gebied. Om die reden vroeger veel gebruikt voor maag -darmonstekingen. Werd ook gebruikt bij spataders, aambeien (aanwezigheid anthocyanen).
Enkele bladeren in bad tegen jicht.
Heeft ook een reputatie als geneesmiddel tegen coeliakie (gedurende een maand een handvol bessen eten), alhoewel dit niet door iedereen erkend wordt en vooral toegeschreven wordt aan de maagslijmvliesversterkende eigenschappen van de aanwezige anthocyanen.
Hard hout dat niet snel breekt gebruikte men voor het maken van wandelstokken, kammen en ander gereedschap.
Rood sap als kleurstof voor kleding.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Geen recent gebruik in de kruidengeneeskunde terug te vinden met uitzondering van enkele niet wetenschappelijke bronnen die het gebruik bij coeliakie vermelden.
Er bestaat een gemmapreparaat van de rode kornoelje (Cornus sanguinea) als remedie voor het hart.
Bijkomende weetjes:
Volgens de legende zou het paard van Troje uit de Griekse mythologie gebouwd zijn met kornoeljehout
