Grote (wilde) Kaardebol (Dipsacus fullonum (L.))
Grote (wilde) Kaardebol (Dipsacus fullonum (L.))
RRelevante planteninfo
Voorkomen: komt van oorsprong uit Noord-Afrika (Maghreb). Grote kaardebol is hier nu een soort van Zuid-, Westen, Midden-Europa. Het uitspreidingsgebied strekt zich oostwaarts uit tot het noordoosten van Oekraïne. Groeit op vochtige, matig voedselrijke tot voedselrijke, basische bodems. Te vinden op kanaaldijken, wegbermen, braakterreinen, graslanden, enz… Kan in lichte schaduw tot volle zon groeien.
Botanie: een stekelige plant, zowel bloem, stengel als blad. Tweejarige plant kan van 70-200 cm hoog worden. De bladeren zijn twee aan twee tegenoverstaand en de vergrote bladvoet werkt als opvangbakje voor water. Lila bloempjes, klein en ongesteeld. Staan bij elkaar op hoge ineengedrongen tros (hoofdje). 5 tot 9 cm lange gemeenschappelijke “kelk” (omwindsel). Elk bloempje heeft naast een eigen vergroeidbladig omwindseltje ook nog een “kelk” van stijve haren. Elk bloempje heeft 4 meeldraden, één stamper en een onderstandig vruchtbeginsel met één zaadknop. Heeft langwerpige bladeren met in het midden een dikke nerf die tot in een punt eindigen. Waardeplant voor vlinders, hommels, honingbijen, groefbijen, solitaire bijen, … De zaadjes worden gegeten door putters (distelvinkjes).
Familie: kamperfoeliefamilie (caprifiliaceae)
Inhoudsstoffen: iridoïden, saponinen, koffiezuur-derivaten, kalizouten, looistoffen, inuline, bitterstoffen en scabioside (glucoside). Volgens bepaalde wetenschapper zou er ook een alkaloïde aangetroffen zijn genaamd lamine.
Eetbaarheid
Geen betrouwbare informatie te vinden over de eetbaarheid van deze plant.
Volksgeneeskunde
Werd vroeger als spijsverteringsbevorderend en urine-en zweetdrijvend middeltje ingezet.
Traditioneel wordt de wortel aangewend bij jicht, artritis, reuma, waterzucht, geelzucht, galklachten,
Wordt de laatste jaren ook geroemd voor werking tegen de ziekte van Lyme.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Tegen welke indicaties wordt deze plant gebruikt: werkt bloedzuiverend, bij waterzucht werkt het urineafdrijvend, zweetafdrijvend. Jicht en reuma klachten. Werkt ook eetlustopwekkend;
Welke delen van de plant worden gebruikt: wortel en bladeren in de vorm van tincturen, decocten, smeersels ,…
Zijn er bekende contra-indicaties: niet gebruiken bij kinderen jonger dan 12 jaar. Raadpleeg een deskundige alvorens supplementen van grote kaardebol te gebruiken in geval van zwangerschap, lactatie, medicijngebruik en ziekte.
Bijkomende weetjes
Zelfbemesting: in de vergrote bladvoet die als waterkommetje dient brengt de plant via die bladeren een verdovende geurstof aan die insekten zoals muggen en mieren lokt. De stof in het water verdooft de insecten waardoor ze verdrinken. De dode rottende insecten (voedingsstoffen) die in het water liggen neemt de plant weer op via zijn bladeren.
Uitgebloeide bloemknoppen werden vroeger als wolkam gebruikt om wol voor het spinnen te kaarden.
