Sleedoorn (Prunus spinosa L.)
It all begins with an idea.
Relevante planteninfo
Sleedoorn of ook weleens zwarte doorn genoemd kan 1 tot 3 meter hoog worden. De jonge takjes zijn behaard en lopen uit tot spitse doorns en krijgen na de bloeitijd gesteelde eliptische bladeren met een gezaagde bladrand. Rond maart-april komen éérst de kleine witte bloemen. Deze staan zo dicht bij elkaar dat het lijkt of heel de struik ermee bezaait is. Uit die kleine bloemen onstaan groene vruchten, bolvormig en rechtopstaand. Later veranderen ze van deze groene kleur naar donkerblauw, zijn berijpt en hebben een doorsnee van ruim 1 cm. De sleedoorn treffen we in ons land meestal in heggen aan een riviergebied, in loofbossen, langs akkers en duinen aan. Ze hebben de voorkeur in een kalkhoudende bodem te staan.
Eetbaarheid
De bloemen oogst men het liefst direkt na het ontluiken rond de periode maart-april. Ze bevatten nitrilglycosiden, flavonglycosiden (hoofdflavon is het kamferol-3-O-glycoside), cumarineverbindingen, koolhydraten, “sporen van amygdaline, blauwzuurglycosiden” en benzaldehyde.
De vruchten worden in de herfst verzameld als er nachtvorst overheen is geweest. Meestal gebruikt men ze vers maar worden ook gedroogd. Ze bevatten koolhydraten, vruchtenzuren, tannines, pectines, kleurstoffen, vitamine C en prunicyanine.
De smaak van de bessen zijn wrang, maar ééns ze de nachtvorst hebben doorstaan smaken ze veel milder.
Volksgeneeskunde
In de Middeleeuwen werd sleedoornbes gebruikt om sterke drank van te maken. Vandaag de dag worden sleedoornbessen nog steeds gebruikt om taarten, jam, sap, azijn en alcoholmengsels te maken.
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Voor welke indicaties kan de plant gebruikt worden? De bloemen hebben een veilige en zachte laxerende werking, dit is vooral inzetbaar voor kinderen met constipatie en milde maagklachten. De bloemen zouden ook urinedrijvende en bloedzuiverende eigenschappen bevatten.
De vruchten hebben een samentrekkende eigenschap en zouden nut hebben bij diarree, flatulatie en blaas –en urinewegontstekingen. Aangelengd sap kan gebruikt worden om te gorgelen om tand-en mond-aandoeningen te minderen. Is ook aansterkend. De siroop kan gebruikt worden als licht laxerend middel.
Welke delen van de plant worden onder welke vorm gebruikt? De bloemen worden gedroogd en gebruikt als infuus (maximum 2 tot 7 gram per dag) of er kan ook een moedertinctuur (maximum 3 x 30 druppels per dag) van gemaakt worden.
De vruchten kunnen vers of gedroogd gebruikt worden. Meestal maken fabrikanten er preparaten van en zal je op de gebruiksaanwijzing de gewenste maximale hoeveelheid per dag in te nemen vinden. Een handjevol verse bessen kan men ongeveer 5 minuten afkoken in 1 liter water en gezeefd gedurende de dag op drinken.
Zijn er contra-indicaties bekend? Wie niet overdoseert hoeft geen toxische nevenwerkingen te vrezen, noch voor de bloemen, noch voor de vrucht.
Bijkomende info/weetjes
De mummie Ötzi die gevonden is op de Italiaans-Oostenrijkse grens bevatte resten van sleedoorn in de buik. Daar zijn leeftijd rond de 5300 jaar geschat wordt, is dit het oudste bewijs dat de mensheid sleedoornbessen at.
