Gevlekt Longkruid (Pulmonaria officinalis L.)
Relevante planteninfo
Vroege, overblijvende voorjaarsbloeier met zowel roze als blauwe bloemetjes. Wordt ook wel breed longkruid genoemd. Groeit laag bij de grond.
Ruwbehaarde stengel.
Wortelbladen zijn ook ruw behaard, spits eirond met lichtere vlekken.
Bloeit reeds vroeg (februari – mei) met aanvankelijk lichtroze, later paarsrode tot paarse bloemetjes die qua vorm aan een sleutelbloem doen denken. Eens uitgebloemd blijft de bloei van de bladeren over.
Vrucht met nootje.
Komt vrij algemeen voor in onze streken bij voorkeur vochtig gebied. Ook een geliefde tuinplant.
Er bestaat ook nog smal longkruid (Pulmonaria montana Lej) en een minder voorkomende ongevlekte vorm.
Inhoudsstoffen: slijmstoffen, minerale substanties zoals kiezelzuur, allantoïne, looistoffen, saponinen en meer
Familie: Boraginaceae of ruwbladigen
Eetbaarheid
In het voorjaar kan je de bladeren gebruiken zowel rauw als gestoomd. (bron: Eetbare Wilde planten Fleischauer, Guthmann, Spiegelberger). Toch voorzichtigheid geboden, daar deze plant pyrrolizidine-alkaloïden bevat, die leverschadelijk zijn. Bovendien is de plant goed voorzien van haartjes wat het culinair minder aantrekkelijk maakt.
Bloemetjes (februari tot mei) van het longkruid zijn eetbaar en fijngesneden bruikbaar in een salade, kwark...
Longkruid werd vroeger, nu minder, gebruikt bij destillatie van dranken. Het is ook een ingredient van vermouth. Vermouth is een wijn die met extra’s zoals kruiden (absint, jeneverbessen, tijm enz.), suiker, alcohol op smaak gebracht wordt. Martini en Cinzano zijn bekende vermouth-merken.
Volksgeneeskunde
Longkruid is een oud geneeskrachtig kruid (’officinalis’). Kende een gebruik bij aandoeningen van de luchtwegen en griep tot behandeling bij tuberculose,...
Gebruik in huidige planten-geneeskunde
Voor welke indicaties werd deze plant gebruikt: door de slijmstoffen werkt deze plant verzachtend op de luchtwegen: werkt slijmoplossend en bevordert ophoesten van slijmen. Ook samentrekkend op de slijmvliezen (door de looistoffen). Daarom te gebruiken bij allerlei luchtwegenaandoeningen en ook ter versterking van het bindweefsel bij chronische luchtwegenaandoeningen. Momenteel, in tegenstelling tot vroeger, enkel nog gebruikt voor lichte luchtwegenklachten.
Ook milde werking op maag en darm.
Uitwendig te gebruiken bij wondzorg, aambeien enz. Gedroogd blad zou de wondgenezing bevorderen (door de adstringerende en verzachtende eigenschappen van het kruid).
Welke delen van de plant worden in welke vorm gebruikt: we gebruiken vooral de bladeren bij voorkeur via een thee of tinctuur.
Bekende contra-interacties en nevenwerkingen: de ruige beharing kan bij sommigen allergische reacties veroorzaken. Wordt, wegens gebrek aan wetenschappelijke studies, niet aangeraden aan zwangeren en zogende vrouwen.
Bijkomende weetjes
Longkruid dankt zijn naam aan de bladvorm die op een long gelijkt en de vlekken op de bladeren die volgens de signatuurleer verwijzen naar de longblaasjes of een longziekte. De twee kleuren bij de bloemen (lichtroze tot paars) zouden verwijzen naar de longfunctie betreffende de zuivering van het bloed (omzetting van zuurstofrijk en zuurstofarm bloed).
